Рецензија од прв читател: Благородна за „Потекло“ од Саша Станишиќ

  /  Рецензии   /  Рецензија од прв читател: Благородна за „Потекло“ од Саша Станишиќ

Рецензија од прв читател: Благородна за „Потекло“ од Саша Станишиќ

 

 

„Секој ден е случаен, тука си роден, таму си протеран, а на некое трето место го оставаш својот бубрег на науката.“ – Целата суштина на оваа книга е во оваа реченица.
Станишиќ раскажува за сеќавањата, за помнењето, спомените, го бара своето место на гранките на семејното стебло, за својата припадност.
Книгата започнува со едно кратко поглавје, „Баба и девојче“. Бабата има 87 години и 11 години, се довикува себеси. Дементна е, и тука е оној парадокс врз кој ја гради фабулата авторот, пишува за помнењето, а започнува со заборавот. Сака да дознае, но не му е важно дали ќе запомни.
Автобиографски роман во кој Саша раскажува за своето детство во Вишеград на Дрина, за бегството во Хајделберг, па назад до Вишеград и Оскоруша. Дете од мешан брак, татко Србин, мајка Муслиманка, на само 14 години бега заедно со мајка си од војната, од пламенот, од една држава во која е роден, а веќе не постои, оди од своето за таму некаде да создаде пак свое.
„Што е потеклото? Најпрво би морало да се разјасни која му е целта на прашањето. На геоположбата на ридовите на кои се наоѓа родилната сала? На државните граници во моментот на последната родилна болка? Потеклото на родителите? Гени, предци, дијалекти? Како да свртиш, потеклото е конструкција! Еден вид костум што вечно треба да го носиш штом еднаш те навлекле во него. Како такво е клетва!“
Централен лик е бабата Кристина. Таа е врската на авторот со својот роден крај, нејзината болест го враќа назад и неминовно е да се присети. Поглавјата се кратки, одат напред-назад во дејството, како секвенции, фрагменти, блесоци на дементноста на Кристина, исечоци што одат наназад сѐ до селото Оскоруша, па во Вишеград, за да завршат во Хајделберг. Помеѓу се змејовите над Дрина, поскокот на гробовите на предците, чистите улици во Германија, емигрантските прифатни центри. Помеѓу се животот како емигрант, стравот од депортирање, рацете на мајка му изгорени од работата во пералната, белегот на татко му над коленото. Мебелот купен од отпад, срамот дека си таму, а не си од тука, немоќта да сакаш да кажеш, а не го знаеш јазикот. Помеѓу е еден цел живот, борба да се опстане, успее, интегрира, да се биде дел од едно општество што не е твое бидејќи твоето те изџвакало и те исплукало.
Стилот на пишување и самата книга воопшто не се патетични. Овде нема отворено и јасно да читате за гранати, бомби, трупови осакатени, села запалени. Овде тоа се подразбира, но не е изречено, не е напишано. Станишиќ во овој роман воопшто не е огорчен, не вперува прст кон никого, не обвинува. Тој само го раскажува своето потекло, својата историја.
Што е потеклото? Одново. „Потеклото за мојата мајка е стравот кога во родниот град некој ќе ти го изговори името.“
„Каква книга е ова? Кој раскажува? Пишува 39-годишен во Вишеград, Цирих, Сплит. Пишува еден 4-годишен на балкон во Хамбург. Пролет е, есен е, лето, зима. Денес е.“
Книга што е во потрага по идентитетот само со една цел, да може да се продолжи, да може да се разбере, но да се впери погледот кон иднината.
Реалистична, без горчина, без осуда, поетична, ведра, оптимистична, слободна како змејовите над Дрина, иако знаат дека ќе го допрат тлото, среќни се во мигот кога се таму горе високо. Книга што има многу краеви, или ниеден.
Пишува: Благородна Димовска-Буџакоска

Напиши коментар

ул. „Ѓорѓи Пулевски“ бр. 29 лок.1 +389 2 3201 007 poddrska@antolog.mk

Пријави се за Антолог билтен за новости.

Дознај кои се најнови книги, понуди, попусти и друго


    Потврдувам дека сум постар од 16 години.

    YouTube
    LinkedIn
    Share
    Instagram