Недела на преведувачите: Интервју со Маргарета Карајанова
Маргарета Карајанова е преведувач од чешки јазик и поранешен лектор на Масариковиот универзитет во Брно, Република Чешка. Во 2007 година почнала да ги преведува делата на Милан Кундера, а продолжила и со книги на Томаш Змешкал, Хана Андроникова, Јиржи Хајичек, Радка Данемаркова, Даниела Ходрова, Ладислав Клима, Виктор Фишл и Михал Вивег. Во последно време преведува и книги за деца.
Во рамките на проектот „United we read! / Читаме заедно!“ го преведе романот „Воспитувањето девојки во Чешка“ од Михал Вивег.
Со какви предизвици се соочивте при преведувањето на „Воспитувањето девојки во Чешка“ од Михал Вивег?
Најголемиот предизвик ми беше тоа што првпат требаше да преведувам бестселер и сѐ што оди со тоа, како на пример: дали нашите читатели ќе ја видат книгата како бестселер. Исто така ми беше предизвик да ги доловам хуморот на Вивег и неговата слободна филозофска перцепција на светот.
Која е најголемата предност во тоа да се биде книжевен преведувач?
Пресоздавањето, делкањето, работата на деталите и пред сѐ привилегијата да се биде првиот што ќе ја пренесе книгата во нашата читателска средина.
Колку познавањето на една културна средина е важно при работата како преведувач? Дали за добриот превод на една книга од чешки автор е потребно да се познаваат чешката историја и општествените услови и настани?
Секако дека е важно, невозможно е да се преведува само со познавањето на јазикот. За повеќето преводи е потребно и второто. Притоа, треба да имаме на ум дека читателите можеби ги немаат тие познавања, па не е излишна некоја ситна забелешка на преведувачот.
Правите ли некакви културни приспособувања за книгите што ги преведувате да бидат поразбирливи за македонските читатели?
Задолжително. Културолошките разлики се мали или големи, но секогаш постојат. Не би сакала да го „нагрдам“ преводот со нешто што ќе го збуни или ќе го збрка читателот.
Која е разликата меѓу добар и исклучителен превод?
Тоа е прашање за критичарите на преводите. Веројатно најголемата разлика е меѓу точен превод, кој вклучува владеење и на странскиот и на мајчиниот јазик, и превод со суптилни интервенции на преведувачот, што значи тој да си даде слобода, но не преголема.
Морам да го наведам случајот со преводот на романот на Милан Кундера, „Прослава на безначајноста“, од француски на чешки јазик. Чешката преведувачка Ана Каренина соработувала со писателот и му понудила 10 (да, десет) варијанти на преводот. Не можам ни да си го замислам тоа, секако дека не се работело за десет целосни верзии, сепак ги превело едно лице! Верувам дека Кундера го избрал најисклучителниот. Сепак, да го имаме на ум тоа што чешкиот е мајчин јазик на авторот, не ја има секој таа можност да ги контролира преводите на своите дела. Тоа е екстремен случај, кој покажува колку може да се бруси еден превод.
Преводи од Маргарета Карајанова во издание на „Антолог“:
Воспитувањето девојки во Чешка – Михал Вивег
Гаргара со катран – Јахим Топол
Ерусалимски раскази / Кафка во Ерусалим – Виктор Фишл
НЕДЕЛА НА ПРЕВЕДУВАЧИТЕ е во склоп на проектот UNITED WE READ!, реализиран со поддршка на програмата Креативна Европа на Европската Унија.
