Сага за трагањето по изгубеното парче душа

 

 

„Сега знам дека насилство има и во молчењето, дека тоа понекогаш е невидливо со голо око. Насилството е времето што ги затскрива раните, што ги поврзува деновите еден за друг, насилството е неможноста да се врати времето назад. Насилството е она што ни бега, што не се појавува, насилство е она што нема објаснување, она што засекогаш ќе остане несогледано.“

 

Иако книгата навидум нема никаква допирна точка со насилството, отвора едно големо прашање на кое постојано се обидуваме да му побегнеме: колку од нас живеат во едно мисловно насилство, во насилство на духот врз животот, во насилство создадено од фантомот на минатото што ја засенува иднината?

Лу Бертињак е тинејџерка со натпросечна интелигенција, која поради својата моќ да ги набљудува најситните детали кај луѓето, се десоцијализира. Дел во нејзината отуѓеност e производ и на семејната ситуација: мајка ѝ страда од депресија по загубата на помалата ќерка, а татко ѝ се обидува да ги додржи конците во рака, но попушта под менталниот притисок. Нејзината приказна започнува да се обојува кога на часот кај господинот Марен, строг и принципиелен професор, одбира излагање поврзано со животот на бездомниците. Лу е најмладиот ученик во гимназијата и има скриени симпатии кон заводникот Лука. Но нејзината тинејџерска приказна не е едноставна како во љубовните романи, затоа што пред сѐ таа е сага за трагањето по изгубеното парче душа.

На станицата ја запознава Но, бездомна девојка, која живее од ден за ден, преживува како што знае и умее. Во Лу проработува инстинктот за спријателување и таа го посветува секој слободен миг на мистериозната Но. Иако досега се чувствувала како да не припаѓа никаде, тоа новооткриено чувство на заедништво целосно ќе ја зароби. Таа не сака да биде единица, не го избрала животот за себе предодреден од дарот и клетвата на бистрината. Одеднаш нејзината празнина, која намига е поттикната од запоставувањето од страна на родителите, добива значење. Грижата за Но. Лу конечно добива шанса да ја одигра улогата на поголема сестра, која ќе биде и учител и поддршка, и рамо за плачење и морален ескалатор.

Сепак, наивноста ќе ја направи потенцијално опасна дури и за своите идеали, кога заслепено ќе се обиде да го живее туѓиот живот затоа што во нејзиниот ѝ станало претесно. Дали може да се избега од животот што е предодреден за нас? И нели таквото отстапување ќе го дисбалансира сиот свет на кој сме навикнале: со сите осцилации и граматички правила, со белите облаци за кои знаеме дека се родилки на дождот или дропката во која секогаш сакаме да бидеме делот што ќе даде природен број?

По сѐ изгледа, Но е дар од Бога, лепилото што е тука за да им ја врати изгубената верба во зенитот, не само на Лу, туку и да им ги отвори очите на нејзините родители.

Но станува дел од семејството, носејќи ги со себе своите ветрови и мани. Таа живее под ист покрив со Лу, а почнува да се оддалечува. Но е повредено животно, кое е благодарно за грижата, но се чувствува заробено. Копнее по својата несреќа, кога ќе биде ловена и заловувана, ама ќе живее слободна, без врата што се затвора, изложена на провевот и на љубопитните погледи на минувачите. Некои навики не се менуваат, дури и кога ќе ја најдеш најдлабоката причина. А Лу, иако толку свесна и луцидна за светот околу, го потиснува фактот дека во тој свет секој има своја улога.

Можеме ли да го оставиме минатото како валкан и искинат куфер на некоја железничка станица, надевајќи се дека некој претерано љубопитен ќе наседне на нашата измама? Дека тој, а не ние, ќе го носи товарот што долго не нѐ оставал да се исправиме, да го погледнеме светот од друга перспектива, да сфатиме дека и во душевната смрт има една клетка живот?

 

Пишува: Јована Матевска Атанасова