Марина Стевковска за „Возот за Самарканд“ од Гузел Јахина
По војните во Русија, народот се соочува со глад, и премногу деца. Деца останати сираци, деца напуштени од родителите, деца кои ги преплавуваат и онака полните домови за сираци. Владата решава да ги премести децата од сиромашните места во малку побогатите, барем да не умрат од глад. Во 1923 година, еден воз со деца тргнува од Казањ до Самарканд, во обид да им се даде шанса за живот.
Со возот раководи командир Деев, човек кој не може да остане рамнодушен на глетката на болните дечиња во домот. Гладни, голи, боси, со красти и вошки, тоа се деца. И тој решава да ги поведат сите петстотини, иако немаат ни место ни храна за сите, и многу е веројатно дека половината нема да го преживеат патот долг шест недели. Но, сите деца заслужуваат шанса за живот.
Тука е и комесарката Бела, строга, но правична, која своите одлуки ги базира на фактите, а не со срцето. Таа инсистира да ги понесат само здравите деца, оние кои реално би преживеале. И не можејќи да го истера своето, се согласува на планот на Деев, да ги земат сите деца, иако имаат храна за само три дена.
Ова е приказна на која никој не би останал рамнодушен. За момент ќе се насмеете од детските закачки, за да во следниот се расплачете заради трогателната судбина на некое од децата. Приказната ве тера да читате понатаму и понатаму, и ве копка да дознаете дали децата ќе стасаат во ветената земја, ќе пробаат нешто друго освен каша од просо, ќе ја преживеат колерата, или нивните кротки тела ќе завршат во плиткиот гроб покрај шините.
И не можев да не се потсетам на децата бегалци од Егејска Македонија. Истата голгота ја преживуваа во возовите кон Романија, Унгарија, Полска.
Југославија не можеше да ги собере сите. Не можев да не се потсетам на децата од „Големата вода“ на Живко Чинго. Таа детска желба за живот, тој пред време остарен поглед, тие очи што многу нешта не требало да видат.Ретко давам оцена 5 во последно време. Но оваа книга е за чиста петка. Иако е голема и подолго време стоеше на полица заради големината, ја завршив за еден ден. Едноставно, не можев да ја оставам.
Најтопла препорака за читање.
