
Недела на преведувачи: Разговор со Маријанџела Бјанкофиоре
Маријанџела Бјанкофиоре е родена во Мола ди Бари, мало рибарско гратче помеѓу Бари и Монополи. Дипломирала македонски јазик и книжевност и англоамерикански јазици и книжевности на Универзитетот „Л’Ориентале“ во Неапол, потоа специјализирала теорија и практика на литературниот превод на Универзитетот во Бари. Живеела од 2006 до 2017 година во Скопје, предавала на некои универзитети каде што била активно инволвирана во промоција на културни и општествени проекти. Има преведено различни македонски автори како Луан Старова, Олег Дементиенко, Ката Ќулавкова, Драги Михајловски, Александар Прокопиев, Лидија Димковска, Влада Урошевиќ и Жарко Кујунџиски.
Преведувала за првата антологија посветена на македонската литература („Македонија. Книжевноста на соништата“) и ја уредила првата „Ромска антологија“. Преведува од македонски, бугарски и од англиски јазик.
Во рамките на „Недела на преведувачи“ со Маријанџела зборуваме за нејзиниот превод на делото „Америка“.
Кој е првиот збор кој ви доаѓа на ум на јазикот кој го преведувате? А кој ви е омилен?
Првиот збор на македонски што ми доаѓа на ум е “министерство” бидејќи беше за мене, како Италијанка, најтешкиот збор за изговарање. До ден денес ми е тешко да го кажам зборот иако лесно го изговарам…
Кога јазикот со кој работите би бил дете, какво дете би било тоа? Како вие го замислувате и кој е вашиот однос со него?
Ако македонскиот јазик би бил дете, тоа би било убаво и исплашено дете кое се изгубило во шума не знаејќи како да се врати дома.
Како изгледа еден ваш ден кога активно работите на превод на некое дело?
Кога активно работам на превод на некое дело обично сум облечена во пижами, често работам лежејќи на кревет бидејќи после неколку саати работење на столче пред компјутер ме боли грбот, тоа значи дека често мора го сменам местото каде што ми е поудобно. Има моменти на длабока концентрација кога околу мене има само тишина и гласно читам делови на мојот превод на италијански да проверам дали ми звучи фамилијарно. Да, некако превод треба да ми звучи познато. Има исто така моменти на тотална релаксација кога можам да јадам, пијам, и да слушам музика додека работам. Овие моменти се поретки и обично само го читам оригиналниот текст, пишувам забелешки и работам на првата верзија на преводот.
Дали имате некој специфичен концепт на работа или секое дело е авантура само за себе?
Секое дело е посебна борба целосно посветена да се разберам себеси и моите граници.
Литературниот превод претставува заемно вкоренување на два идентитета во една приказна. Можете ли да ни кажете повеќе за вашиот удел во тоа?
Можам да потврдам дека вклучувањето на преводот како друг идентитет покрај оригиналот е компромис кој доаѓа од процес кој обично е долг и мачен. Преводот е чин на љубов, сентиментален импулс кон оригиналниот текст кој, како и секој љубовен чин, претпоставува огромнo саможртвување, и поместување на граници.
Како изгледаше преведувањето на „America“?
Можам да кажам без сомнение дека преводот на романот “Америка” беше долго патување за повторно откривање на мојот идентитет, ретко се случува романот да припаѓа во културниот свет на преведувачот како што беше во мојот случај, сите референци во романот веа многу добро познати за мене (приказната се случува во крајот на Италија каде што сум родена и живеам) и морав да се справам со неочекуваното преклопување на чувствата што не секогаш сум можела да ги менаџирам со одвоеност и непристрасност. Знам дека романот е напишан за релативно кратко време и со одредена флуидност, сигурно не можам да го кажам истото за мојот превод и финална ревизиска работа која траеше повеќе од две години. Покрај тешкотиите тоа беше многу привлечно и незаменливо патување.
Преводи на Маријанџела Бјанкофиоре во издание на „Антолог“:
Недела на преведувачи е во рамки на проектот Создадено во Европа: Моќта на различноста/Made in Europe: The power of diversity, реализиран со поддршка на програмата Креативна Европа на Европската Унија.