Рецензија од прв читател: Јованка за „Малиот Бог на земјотресот“ од Петар Денчев

 

Епицентарот на неискажливата анхедонија

(кон „Малиот Бог на земјотресот“ на Петар Денчев)

Зборовите на луѓето губат значење кога празнините ќе се отворат.

Кога копнежот ќе се повлече пред тишината, ќе се почувствува првото напукнување. Во пресеците меѓу ранливоста и отуѓувањето лежи генезата на двојниот страв од заборав – да се заборави и да се биде заборавен. Додека Ерос и Танатос го играат својот прекрасен танц, сировата љубов го воведува дискурсот на отсуството. Пишувајќи за точките на разидување и завршницата на двајца странци, Денчев пишува за непријатните мисли сокриени во длабоките камари на свеста – за сите лица на љубовта, нејзината амбивалентност и нејзината потрошност. „Малиот Бог на земјотресот“ е интимно философско четиво за личната апокалипса каде минатото е епицентарот на неискажливата анхедонија.

Минатото е и измислица и илузија, (не)удобно место, доказ за постоењето. Порталот до него е повторното враќање дома, означено преку ужасот на кревкоста што уништува. Играјќи со светлината, Лора исцртува мапа на Русе. Во бесмислени обиди да се измолкне од ништото, таа тврдоглаво ја фотографира сегашноста за да го реконструира минатото и да пронајде секвенци фатени во вечноста. Меѓутоа, еднаш проживеаниот момент никогаш повторно не може да биде целосно уловен ниту од сеќавањето. Паметењето, парадоксално, останува предуслов за исцелување во моментот кога тишината се отфрла. Оној кој се сеќава го носи и благодатот и товарот на меморијата. Премолченото (лично и колективно) за споменот на транзицијата, сенката на социјализмот и односот кон блиските помеѓу, не постои низ имагинарниот музеј на Лора. Затоа на родените пред 1989 што се сеќаваат им останува да ги конзервираат сеќавањата пред да го направат исчекорот кон аскезата или талкањето.

На различни точки од географската карта на Балканот, вината се мери со истата празнотија. Ослободувањето од пропаста се наоѓа во растојанието од 242km што ја делат Софија од Скопје. По свесноста на сопственото страдање, осаменичкото талкање е последниот премин кон возобновата на парчосаниот свет. Откако ќе се разоткрие стравот под урнатините, животот одново ќе може да се изгради. Што по крајот? Една кратка порака за збогум на истуткана хартија, долгоочекувано ослободување и громогласен пустош. Сѐ што останува потоа е можноста да се соберат остатоците од краткиот заеднички живот за човек, најпосле, трезвено да ја состави хронологијата на пропаѓањето. Да ја одмота клопката на болката, на сѐ што било и да тргне по невидливите т(р)аги.

Пишува: Јованка Пачовска