Рецензија од прв читател: Русјаков за „Небо од стихови“ од Софија Добревска

УБАВИНАТА НА ОНА ШТО СТЕ ГО ПРОПУШТИЛЕ ИЛИ ОДМИНУВАЈЌИ ГО, СТЕ ГО ЗАБОРАВИЛЕ

(краток осврт кон возбудата да се чита „Небо од стихови“ на Софија Добревска)

 

Дали се потребни многу зборови да се опише мигот на уживање во задоволството да се лета врз крилјата на поезијата? Дали е возможно со зборови заробени меѓу запирки и точки да се долови безвременоста на слободата да се твори? Овие навидум комплексни прашања на чуден начин добиваат одговори во книгата што ви препорачувам да ја отворите.

 

Затоа се двоумам

Дали песните што ги пишувам

Ги создавам

Или

Осознавам?

 

Никогаш не сум сакал да објаснувам поезија со реченици. Не затоа што не сум рецензент, книжевен критичар или теоретичар, туку едноставно, музиката на зборовите ја доживувам како интимна приказна. Дали поезијата ќе го надживее авторот, за мене исто така не се човечки дилеми за кои треба да се разговара/пишува однапред, затоа што тоа е разговор меѓу вселената и битисувањето.

– Што мислиш за поезијата на Софија Добревска?

– А зошто самиот/самата не земеш да ја прочиташ?

Поезијата не се „мисли“, таа се чувствува. Отсекогаш сум велел дека ако некоја песна заврши во едно срце, ја завршила својата работа, тоа е смислата на нејзиното раѓање. Да се вдоми во нечие срце. Сè понатаму се приказни за вечноста.

Оттука, ниту сакам, ниту имам намера да ја критизирам или рецензирам поезијата за која го пишувам овој текст, само ќе се обидам, на зависниците од стих како мене, накусо, да им ја запалам возбудата за поетско летање кон едно ново небо исткаено од чувства што се престориле во стихови.

Пред вас е збирката „Небо од стихови“ на Софија Добревска, исклучително млада личност, средношколка, уште една, според мене, неважна информација (возраста на авторот), бидејќи во неа веќе живее зрела поетеса која одлучила, (а не собрала храбост) да го сподели она што ѝ го дала небесата. Оттука, читањето на нејзината поезија е удобно патешествие низ сето она што ние мислиме дека сме го виделе, откриле, дознале, сфатиле, ама вообичаено, брзајќи да стигнеме до тоа „нешто“ кон кое патуваме, сме заборавиле да го допреме, зграпчиме, да му се восхитиме или да го исплачеме.

 

Секој знае сè за секого,

Никој не знае ништо за себе.

Ништо не е како што изгледа,

Сè е онака како што е.

 

Софија Добревска на еден чудесно едноставен начин знае на мигот да му даде продолжено дејствие. Оној обичен миг со кој ние вообичаено се разминуваме не обрнувајќи никакво внимание на него. Патем, таа умее многу вешто да нè зароби во тој миг и ние наеднаш чувствуваме возвишеност во она што би го одминале. Среде тој миг Софија Добревска нè „облекува“ во својата поезија давајќи ни краток восхит што веројатно долго ќе го паметиме, а можеби никогаш нема да го заборавиме.

Збирката „Небо од стихови“ се чита во еден здив, практично се вдишува, ама потоа одеднаш имате потреба одново да се вратите отпочеток, оти вдишувањето/издишувањето ви се гледа како малечок магиски ритуал низ кој одново сакате да поминете, внимавајќи притоа што повеќе од тој воздух од стихови да задржите во себе. Едноставна во поетската наративност, ама и комплексна во својата едноставност, Софија Добревска како да сака да ве врати назад во самите себе, одново да го видите она што низ животот сте го заборавале за да ви покаже дека тие детали што сте ги отфрлиле ви го прават битисувањето совршена целина.

 

Потребен ни е

како доказ дека сме

сè уште живи.

Стравот којшто шета низ

нашите врвулици.

 

Кај Софија Добревска од една страна, најобичните секојдневни нешта кои постојани ги гледаме, а не обрнуваме внимание на нив, стануваат поезија, а од друга страна чувствата за кои сме убедени дека сакаме да ги избегнеме или барем, ако веќе мора, брзо да ги преживееме, се претвораат во животна енергија без која не можеме да живееме. Па така, електронските жици оптегнати меѓу две бандери стануваат петолинија на кои птиците се ноти/зборови, а стравот на кој сите му даваат негативно значење, станува сила што нè држи исправени. Затоа, стиховите на Софија Добревска, не би сакал да речам дека се нешто ново во светот на поезијата, затоа што сè е отпеано во самата љубов од која сите сме исткаени, но е нешто сосем возбудувачки свое и поинакво од она твое или мое за кое сме убедени дека сме го брендирале како оригинално чувство во нас. Поинаку кажано, поетесата умее мошне вешто да ни го измени сето она што сме го искусиле и вкусиле.

 

Размислувам. Што

ако поетите не

се тажни луѓе

туку само очајно

копнеат да се среќни?

 

Што ако напишам илјадници зборови, а не успеам да ви ја доловам суштината на она што, читајќи ја оваа поезија, сум го осознал? Ништо страшно, затоа што и не се ни обидувам да ве носам таму… во суштината. Единствената суштина е во убавината што ќе се роди во вас читајќи ги овие стихови. А убавината… таа можеби нема да го спаси светот, ама сигурно ќе направи мигот да го почувствувате како вечност.

 

Александар Русјаков