Запознавање: Интервју со Анде Јанков
- Раскажи ни нешто повеќе за себе, кој е Анде покрај пишувањето, со што се занимаваш, кое е твоето хоби?
Анде е дипломиран економист по професија, кој работи во приватниот сектор повеќе од десет години. Покрај пишувањето, кое го сметам за втора професија (со надеж дека наскоро ќе стане прва), во слободно време сакам да патувам, веслам СУП даска и останати активности заедно со мојата сопруга.
- Кои се почетоците на твоето пишување, кога почна да пишуваш?
Почнав да пишувам кратки раскази во моите тинејџерски години. Иако креативен, никогаш не претпоставував дека ќе дојде време еден ден пишувањето книги да ми биде една од најголемите љубови во животот.
- Кој е твојот пристап кон пишувањето, дали имаш специфична рутина или ритуал кој ти помага при пишувањето?
Земајќи го предвид фактот што и јас, како и сите други автори во Македонија, покрај пишувањето имаме и друга професија, најтешкиот дел од пишувањето е наоѓањето слободно време за да се продолжи со творење. Веќе кога ќе најдам време, пристапот ми е горе-долу ист за секоја книга: правење првичен план позади идејата за книгата, скелет на дејството на книгата со главните содржински точки, како и најважната работа при создавањето на една приказна: поврзување на содржината на книгата со пораката или идејата позади самиот роман.
- Многу автори земаат инспирација од реални настани од вистинскиот живот. Дали има некои лични настани кои директно влијаеле на твоето пишување и дали некој лик е базиран на вистинска личност?
Секако дека реалниот свет влијае на она што го пишуваме како автори. Некои од моите ликови се инспирирани делумно од самиот јас, можеби лица од мојата блиска околина, но тоа е секогаш периферно и толку испреплетено, што никогаш не може да се даде дефинитивна нота дека еден лик одговара на една личност.
- Како автор, како остануваш инспириран и мотивиран, особено кога имаш пишувачка блокада (И дали воопшто имаш таква блокада)?
Да, и кај мене се јавува појавата како пишувачка блокада. Во мојот случај таа најчесто се појавува по завршувањето на секоја книга, кога треба да почнам да се подготвувам за идејата позади наредниот роман. Во такви случаи интензивно читам книги, што редовно ми помага во надминувањето на пишувачкиот блок.
- Што претпочиташ повеќе, Kindle или печатена книга?
Секогаш печатена книга, дури и на плажа кога Kindle е и подобро решение.
- Кои се твоите омилени автори и книги? Која книга мислиш дека секој би требало да ја прочита?
Некои од моите омилени автори на книги се Ју Несбе, Ерих Фром, Џејмс Џојс, Чарлс Дикенс, од оние што во прв план ми паѓаат на ум.
- Да преминеме на твоите книги, која ти е омилена? Кој лик од твоите книги најмногу ти прилегна за срце откако го напиша?
Уф, ова е како да ме прашаш кое дете (доколку ги имам повеќе во иднина) би ми било најдраго. Не би можел да издвојам посебно, иако барем декларативно секогаш си ги памтиме првите љубови нели, па така и романот „Едно лето на Крит“ ќе има некое посебно место во моето срце.
- Како се смени ти како автор од првиот напишан роман, па сè до ден-денешен?
Ова ми е едно од омилените прашања кои сакам да ги добивам од новинарите. Секако дека стилот со тек на време ми еволуирал, но она што посебно ми се допадна е тоа што со тек на време почнав на пишувањето да гледам како на занает, секако откако ги научив потребните марифети и трикови кои еден автор ги употребува во своите книги. Од оваа гледна точка сега, гледајќи наназад, забележувам дека истите работи кои сега ги знам како своевидно знаење, на почетокот од моето пишување сум ги практикувал повеќе како инстинкт.
- Што мислиш, колку читателските групи имаат влијание на односот на авторот со читателите?
Верувам дека таквите групи нè држат едноставно поблиски до нашата читателска публика и секогаш ми е драго кога ќе налетам на некое мислење за моите книги во разните објави или, пак, кога со луѓе кои ги прочитале моите книги ќе размениме мислење за други автори или дела за кои имаме заеднички интерес.
Дали би сакал твоите книги да бидат преведени на англиски или на друг странски јазик? Дали се случува нешто околу тоа прашање?
Секако дека се работи на случајот за превод на делата на странски јазик, иако за романите од серијалот којшто го пишувам сè уште нема дефинитивно ништо конктретно. Но, романот „Едно лето на Крит“ е преведен на англиски јазик и се продава на платформата Amazon Kindle како електронска верзија.
- Дали би сакал твоите книги да бидат екранизирани? Си добил понуда за тоа?
Секако дека да. Иако да бидам искрен, земајќи ја предвид нашата домашна продукција на ова поле, таквиот потфат воопшто не би бил лесен. Имам неколку средби со различни режисери и продуценти од Македонија кои покажаа интерес за моите книги, но секогаш проблемот лежи во финансирањето на таквите потфати. Се надевам дека во иднина, барем една од моите приказни ќе си го најде патот до големото платно или барем до малите екрани.
- Твојот прв роман е „Едно лето на Крит“. Од каде проникна идејата дејството да се одвива токму на Крит?
Секогаш во животот најубавите работи се случуваат спонтано и непланирано на некој начин. Така и со случајот за романот „Едно лето на Крит“, кој буквално настана во мојата глава при мојата посета на островот Крит при еден летен одмор што го имавме со мојата девојка точно на тој остров. Воодушевен од прекрасниот предел, едноставно сакав да го опишам островот, а тоа го сторив преку создавање една приказна којашто би била прифатлива за секој читател.
- Главниот лик во твојот серијал книги е инспекторот Виктор Николов. Дали Виктор постои во вистинскиот живот?
Сакам да верувам дека Виктор постои во секој еден од нас, бидејќи ликот е замислен како еден вид амалгам на секој интегритетен човек кој држи до себе и до она во што тој верува – или како што беше спомнато во едно друго интервју – Виктор Николов е разобличувач на општествената и политичка стварност.
- Првата книга од серијалот за Виктор Николов е „Виенски гамбит“. Дали кога ја пишуваше знаеше дека ќе биде серијал или тоа дојде само по себе?
Знам дека привлечниот одговор е дека ми бил замислен како серијал, иако тоа само делумно е точно. Намерно романот го поставив на тој начин што претставуваше one-and-done приказна, иако во себе ги содржеше сите елементи кои едно такво прво поглавје во подолг серијал би требало да ги има: тешка позадинска приказна на протагонистот, професија која е податлива за повеќе приказни во низа и слично. Секако, откако романот наиде на толку добар одзив кај читателите, се решив дека ќе следуваат уште седум други приказни за тој лик.
- Од Виена, дејството го пресели во Скопје во вториот дел – „Сигурен ризик“. Каде ти беше полесно да се препуштиш на фантазијата и да ги напишеш сцените во кои има делови од градовите, улици, познати згради и објекти?
Дефинитивно во Скопје, се разбира. Сепак, самиот факт што Скопје, покрај Велес е мој „втор град“ си го направи своето во тоа полесно да го сместам цело дејство. Иако, до ден-денес, шармот со кој што Виена е опишана во „Виенски гамбит“ е нешто што доста добро поминува кај читателската публика.
- Насловот на третиот дел од серијалот е „Само Бог простува“. Дали Анде верува дека само, и само, Бог простува?
Тоа е еден концепт за којшто можеме да дебатираме со денови. Барем јас, се трудам да се водам од мантрата, ДА, простувам – но, не заборавам. И мислам дека таквиот став досега доста добро ме служи во животот.
- Во најава е и четвртиот дел од серијалот – „Кобајаши Мару“. Што означува овој наслов и раскажи ни нешто повеќе за книгата?
Терминот „Кобајаши Мару“, е јапонски израз за невозможна дилема или безизлезно сценарио. Концепт со којшто секој еден од нас во животот се сретнал голем број пати. Секогаш кога треба да го избереме помалото од две зла, велиме дека сме во таква ситуација. Романот во најава, едноставно го зема овој концепт и го применува во животот на главниот лик, со тоа што овој пат на книгата ѝ додадов една постмодернистичка нота, па во неа тврдам дека и за создавање квалитетна приказна, овој концепт мора да го има во секоја приказна.
- Дали некогаш си размислувал колку дела ќе содржи овој серијал?
Не само што сум размислувал, туку активно и се движам кон таа бројка. Серијалот е замислен како една поголема сага од осум приказни – што би значело дека со четвртото продолжение дојдовме и до неговата средина. Тука оставам мал простор од плус/минус еден дел помалку или повеќе, зависно од тоа како понатаму ќе се развива приказната за инспекторот Виктор Николов. Но, она што можам да го ветам на моите верни читатели се барем уште три дела по излегувањето на романот „Кобајаши Мару“.
- Што можеме да очекуваме следно од тебе? Можеби некоја романса или, пак, жанр кој досега го немаш пишувано?
Замислата позади моето целокупно творештво е тоа да брои околу 10 до 12 книги. Тргнувајќи го мојот прв роман настрана и земајќи го предвид бројот на делови од овој серијал, тука ќе има простор за уште една до две книги со кои би го заокружил моето творештво, и со кои би се пробал во друг неистражен жанр.
Пишува: Перица Илиевски
