Дијана Петрова: Книжевноста остава траги од едно постоење, неважно дали тоа постоење ќе биде индивидуално или колективно. Книжевноста е зачувување од заборавот.
- Која беше инспирацијата да ја напишете оваа книга? Дали подолго време ја носевте приказната во себе или идејата дојде спонтано?
Д.П: Инспирацијата повеќе би рекла дека беше поттикната од револт поради отсуството на женски имиња во нашиот книжевен, културен и историски 19 век. Со името на Митра Миладинова, како и на уште неколку жени од тој период, живеев некој период. Отсуството на податоци за нив и за нивните животи предизвика да почнам да ги (о)смислувам нивните животни приказни. Потоа приказната во романот се создаваше спонтано, односно дозволив на тие женски ликови да покажат на што сѐ е спремна една жена и што може да постигне.
- Дали и колку беше тешко да се дојде до потребните историографски податоци за да се напише книга како „Излегувањето од сенка (Тајното женско училиште)“?
Д.П: Во истражувањето ми помогнаа некои книги од Хараламие Поленаковиќ, Гане Тодоровски, но најмногу ми помогнаа студиите на Славчо Ковилоски кој најмногу ја има прооучувано таа тематика. Во случајов, за романот ми помогнаа неговите студии за да го создадам тој книжевен лик на Митра Миладинова. Но кога станува збор за македонскиот 19 век, морам да признаам дека сме ограничени во собирањето податоци, барем повеќе од тие што се познати.
- Кога пишувате, што ви е поважно, ликовите или приказната?
Д.П: Од ликовите зависи тежината на приказната. Така што, внимавам на тоа паралелно да се развиваат и ликовите и приказната бидејќи целта на романот е да се случи трансформација/промена кај ликовите, а таа промена е претставена преку приказната.
- Природно е авторот да е поврзан со своите дела, дури и по нивното објавување. Дали секоја новообјавена книга за вас значи заокруженост или претставува поттик за некое следно дело? Колку сметате дека растете со секоја нова книга?
Д.П: Ако ги споредам претходните мои две книги, кои не само структурно, туку и жанровски се разликуваат, можам да заклучам дека сум „пораснала“ во пишувањето. Меѓутоа, тоа растење не се должи само на поголем број напишани книги, туку сметам дека најмногу влијае читањето. Секоја нова книга ми е поттик за следна бидејќи кога ќе биде готово сѐ, кога веќе ќе биде отпечатена, сфаќам дека сум сакала да кажам уште повеќе од тоа што сум, потоа следува процесот на читање, истражување, тлеење на приказната. Сѐ додека не созрее и почне да тежи, па да мора да се изнесе.
- Во последно време, имаме чувство дека е зголемен интересот кон домашната литература. Се пишува во сè поразновидни жанрови, но дали македонската публика е зрела за вакво дело?
Д.П: Стилот на книгата е читлив, разбирлив што сметам дека го олеснува „фаќањето“ на поентата во книгата. Имаме зрела читателска публика, доказ за тоа е што веќе добив многу коментари за приказната и книгата. Исто така, просторт и ликовите си се наши, македонски и полесно може да се почувствува и доживее книгата.
- Сметате ли дека книжевноста треба да подучува или тоа е чиста естетска игра, нарација, уметнички достапна сама по себе?
Д.П: Книжевноста мора да е естетска игра во секој случај, но неизбежна е подучувачката улога. Секоја книга (треба да) буди љубопитност, љубопитноста значи истражување, а истражувањето, пак, нѐ учи. Но пред сѐ книжевноста вади од заборав и остава во вечноста. Книжевноста остава траги од едно постоење, неважно дали тоа постоење ќе биде индивидуално или колективно. Книжевноста е зачувување од заборавот.
- Вечерва, ќе има промоција на вашата книга во Градската библиотека „Браќа Миладиновци“ во Скопје, со почеток во 19 часот. Кои се вашите очекувања за настанот?
Д.П: Очекувањата ми се да собереме луѓе кои ја сакаат книжевноста во вистинска смисла на зборот, кои ја разбираат и кои ја чувствуваат. Тоа ќе ми биде средба со читателите, со голем дел и да се запознаам поблиску. Да дискутираме за прашањата кои веќе почнав да ги добивам од читатели. Но пред сѐ тоа ќе биде една убава книжевна дружба за чија убавина ќе се погрижат моите промотори, кои се извонредни луѓе и книжевници.
