Запознавање: Интервју со авторот Јордан Коцевски, Прв дел
1.Покрај тоа што си автор, ти си туристички водич, вклучен си во стендап и стрип индустријата. Раскажи ни малку повеќе за себе, како ги вклопуваш сите овие работи, вклучувајќи го семејството и како сè ова влијае врз твоето пишување?
Прашањето е доста сложено за одговарање, исто како што е комплексно да се балансираат секојдневните обврски. Тоа што главниот приход ми го овозможува работењето како туристички водич со концентрирана работа неколку месеци во текот на годината, е главната причина што успевам да се снајдам. Јас сум стрип сценарист, што сепак е пишување, односно ако имам некоја идеја, го барам најдобриот медиум како да се пренесе истата, па така некои идеи завршуваат во стрипови и графички новели, а други како раскази и романи. Што се однесува на мојата кариера како стендап комичар, беше кратка, речиси две години. Се откажав затоа што усовршувањето на пишување на материјал за настап бараше многу повеќе време од очекуваното, а тоа значеше помалку време за пишување. Во целата оваа приказна мора да се вклопат и фамилијарните обврски и мојата обврска како претседател на „Креативна верига“ и главен уредник на списанието „(е)Лит“ и се разбира пишувањето. Тоа е полесно, затоа што семејните обврски си имаат одреден ритам, а пишувањето го планирам зависно од нивниот. Претпочитам да пишувам наутро (еве и одговорите на прашањава ги склопувам во 7 наутро). Една предност на вакво темпо на живот е што запознавате многу луѓе, разговарате, доживувате, патувате и сето тоа создава материјал за пишување. Можеби затоа, барем засега, сум немал проблем со инспирација.
2.Кои се почетоците на твоето пишување, кога почна да пишуваш?
Првиот расказ го напишав на летниот распуст по завршувањето прво одделение и беше за братче и сестриче кои првпат гледаат дрен. Во осмо одделение напишав еден проширен расказ кој беше серијализиран во училишниот весник, а тогаш ги почнав и кратките раскази кои пет години подоцна завршија во збирката „Време за живеење“ (мојата прва објавена книга). Сепак, за вистински почеток го земам моментот кога одлучив повеќе да пишувам и да научам како да го контролирам тоа што досега го правев инстинктивно во моите раскази, а тоа би било отприлика 2010 година.
3. Кој е твојот пристап кон пишувањето, дали имаш специфична рутина или ритуал кој ти помага при пишувањето?
Мојот пристап кон пишувањето е дека тоа е професија, односно работа. Кога јас пишувам, јас работам. Тоа дома го знаат и се трудат да не ме попречуваат. Моето работно време е четири до шест часа во денот, а зависи од училишните смени да децата. Најчесто почнувам околу осум часот, правам кратка пауза за појадок околу девет и триесет, продолжувам до единаесет, кога гледам да направам една подолга пауза со прошетка. Потоа се трудам да продолжам од дванаесет, барем до два. Во ова време да потсетам дека влегува и ефективно размислување за она што се пишува, односно што следува, кој е најдобар пристап, перспектива и слично, како и време поминато за истражување.
4.Многу автори земаат инспирација од реални настани од вистинскиот живот. Дали има некои лични настани кои директно влијаеле на твоето пишување и дали некој лик е базиран на вистинска личност?
Јас како писател црпам од сè околу мене, она што го доживувам, луѓето што ги знам и запознавам, она што ќе го прочитам. Речиси сите мои ликови имаат во себе нешто од личности кои ги познавам, затоа што така и мене ми е полесно подобро да ги доловам, но и да одлучам како реагираат во одредени ситуации. Пример, ликот на Дивна од „Заследи ме“, дел од нејзините манири и посебно нејзиниот говор е позајмен од тетка ми Лиле, која живееше во Србија и ден-денес внесува по некој српски збор во говорот.
Истото го правам и со личните настани и случки, но на малку поинаков начин. Црпам од нивната енергија, од нивната емоција. Кога ја пишував „Зборови“ се поврзував со емоциите при еден несакан настан од мојот живот, лична загуба, и така на Стефан му ја давав неговата тага. Тоа што го доживува тој, не е истото што го доживеав јас.
5.Како автор, како остануваш инспириран и мотивиран, особено кога имаш пишувачка блокада (И дали воопшто имаш таква блокада)?
ПИШУВАЧКИ БЛОКАДИ не постојат, постојат само МРЗЛИВИ писатели. Зошто, затоа што ако имаш инспирација, имаш идеја, едноставно треба да „седнеш“ и да ја сработиш идејата. Почнувајќи од „мозгање“ на истата, до пренесување на хартија. Може да ме инспирира сè. Пример, со другарка разговаравме колку би било „кул“ да има натпревар за расказ на некоја интересна тема, како на пример „зошто кучињата бркаат/лаат по коли?“. Од ова нејзино прашање јас добив идеја за роман. Тоа што сум екстровертна личност и начинот на кој живеам се главните причини што немам проблем со инспирација и идеи. Мојата „блокада“ е најчесто откако ќе завршам со пишување на еден роман, на која идеја да ѝ се посветам наредно, дали на „старите“ што стојат во фиока декади, или на некоја потазе. Откако ќе одлучам, го правам костурот на приказната, седнувам и пишувам.
6.Во многу прилики имаш кажано дека користиш Kindle, што претпочиташ повеќе, Kindle или печатена книга?
Книги кога сум дома, Kindle кога патувам, аудиокниги кога пешачам/возам.
7.Кои се твоите омилени автори и книги? Која книга мислиш дека секој би требало да ја прочита?
Сметам дека не постои таква книга која секој би требало да ја прочита, затоа што емоциите кои ги доживуваме притоа се индивидуални. Затоа можам да ти одговорам на првото прашање. Мислам дека не е тајна колку обожавам да го читам Стивен Кинг, а покрај него и Керин Слотер, но читам сè и од секого. Во последно време дури новите книги на Кинг и Слотер (не се веќе нови, затоа што имаат понови) чекаат на ред, затоа што сакам нешто различно. Немам омилена книга, но по жанрови би ги издвоил следните: трилер „Добрата ќерка“ на Слотер, научна фантастика „Марсовецот“ од Енди Вир, „Duma key“ од Кинг, фантазија „Мистборн“ од Брендон Сандерсон, „Човекот по име Уве“ на Бакман и графичката новела „Daytripper“ на близнаците Фабио Мун и Габриел Ба (не е суперхеројски).
8.Да преминеме на твоите книги, која ти е омилена? Кој лик од твоите книги најмногу ти прилегна за срце откако го напиша?
Омилена ми е „Зборови“, со неа сум емотивно врзан од повеќе причини. Таа е мојот прв напишан роман, кога го барав и градев мојот процес на пишување, но и ја изградив навиката за пишување. Посебно ми е драга поради ликот на Стефан, каде беше на почеток од приказната и каде заврши на крајот, споредниот лик на сосетката која излезе од стереотипот на „озборувачка“ што првично го имав замислено за неа, пораката која книгата ја испраќа и мирисите кои сами се наметнаа.
Златко е лик од кој тешко би се разделил. Настана во 2016 во расказ кој се вика „False safety“ (да, на англиски напишан) и кој во 2020 стана првата глава од „Тегли“. Самото тоа што Златко одлучи да живее во роман, мислам дека кажува сè. Дури и кога ја завршив „Тегли“ не планирав да другарувам со него понатака, но господинот се наметна и морав да ја пишувам неговата нова авантура.
9.Како се смени ти како автор од првиот напишан роман, па сè до ден-денешен?
Здебелен сум од седење. А, како автор? Помалку паничам кога не знам кај терам со приказната, седнувам да пишам и знам дека тековно можам да ги решам проблемите.
Вториот дел од интервјуто е достапен тука.
Пишува: Перица Илиевски
