Рецензија за книга на месец декември: Билјана за „Воздишката на Сузана“
„Воздишката на Сузана“ е уште едно потсетување на ужасите над човештвото, извршени во 20-от век. Периодот кој нѐ ужаснува најмногу заради фактот дека човечкиот ум е тој, кој осмислил индустриско производство на смртта. Во овој роман, авторката ни го прикажува животот на Сузана во три различни периоди, тргнувајќи од детството, нејзиното созревање и зрелоста.
*Детството е безгрижниот период, изобилие, раскош, исконско пријателство меѓу неа, Јан и Хануш.
Ненадејната смрт на мајка ѝ е трагедијата што го одбележува овој период. Но, нејзините совети остануваат за цел живот. Диши, вели мајка ѝ, и таа ја слуша…
*Созревање; Ова е почетокот на крајот. Започнува маргинизирањето на Евреите, најпрво суптилно, за на крај, лишени од основните човекови права и личен интегритет, да не им остане ни трошка дигнитет. Татко ѝ, ценетиот господин фабрикант, го губи сиот имот, отсечен е од сите свои сметки во странство. А, Сузана, со првите знаци на физичко созревање, ги чувствува првите искри љубов. Па не може и тоа да ѝ го земат. И додека помеѓу неа и Јан расте љубовта, во Хануш расте омразата. Колку ли далеку ќе стигне таа омраза, ќе биде ли причина за сите ужаси кои подоцна ќе ги доживее Сузана? Се случува неизбежното. Сузана добива одговор на прашањето што му го поставуваше на својот учител. Што значи да си Евреин? – Да се возиш во воз кон непознато.
*Зрелост; Аушвиц…
Нема да пишувам за ѕверските дејанија над неа, важното е дека успеа, ги победи, не им дозволи да ја уништат. Диши, вели мајка ѝ. И таа ја слуша…
Ќе го напушти Сузана Аушвиц, но дали Аушвиц ќе ја напушти неа? Може ли да се врати на стариот живот? Среќна ли е или болката сраснала со неа како тумор и се шири, ѝ го менува телото, ѝ ја труе крвта? Диши, вели мајка ѝ. И таа ја слуша…
Додека ја читав книгава, ги чувствував сите вкусови, сите мириси, низ приказната патував заедно со ликовите, страдав со нив, се радував со нив… Темата не е нова, нова е приказната, нова е болката. Болката од неизвесноста, исчекувањето, надежта и изневерата.
Пишува: Билјана Ц.Наумовска
