Ангела Лозановска за „Кротка“ од Фјодор М. Достоевски

„Не, драги мои, обидете се да направите нешто навистина великодушно и сторете го тоа во најголема тишина, без да очекувате пофалби од другите. Тивок подвиг, без сјај, кој ќе биде изложен на клеветење, подвиг кој ќе бара многу жртвување, а не ви ветува ниту трошка слава; подвиг поради кој околината ќе ве доживува како најголем подлец, иако сте великодушен, иако сте најчесен човек на планетата! Ајде, обидете се да го искусите овој подвиг! Не, ќе се откажете уште на првиот чекор!“
Не знам какво кафе ми беше оваа приказна. Можеби врело. Ова е приказна раскажана од перспектива на главниот лик, кој се соочува со голема трагедија – самоубиството на неговата сопруга.
Останувајќи со чувство на вина, тој се враќа уште на самиот почеток и се обидува да сфати каде згрешил. На прв поглед овој расказ може да делува малку чудно и прилично невообичаено, особено поради нејасниот женски лик (што верувам и е самата замисла), но сепак е успешно и меко доловено.
Преку трагедијата се истакнуваат последиците од неискреноста, недостигот на комуникација и неспособноста за меѓусебно разбирање меѓу партнерите, што најчесто може да доведе до пад на бракот. Она што е особено интересно е разликата меѓу тоа да сакаш некого и само да мислиш дека сакаш некого. Оваа суптилна дистинкција е длабоко врежана во психологијата на главниот лик, кој дури по нејзината смрт се обидува да разбере што всушност значело вистински да се сака.
Дефинитвно бара повеќе внимание, анализи, а и подоцна размислување. Како и сите останати приказни од Достоевски, и оваа е таква што треба да се прочита за да се искуси.
„Луѓе, сакајте се меѓусебно. Кој ли го кажа тоа…“
Препорака.