Јуси Адлер-Олсен одлучи дека е време да сподели две работи што досега ги чувал за себе

 

ДЕЛ 4

 

Толку од шегите за камили.

Некои од читателите може негативно да реагираат околу фактот дека авторот го предал серијалот „Секторот Q“ на Лин Холм и Стин Болтхер кои во серијалот вклучија и нов женски лик со француско потекло.

„Други може и ќе кажат: Па овие пишуваат и подобро од Јуси!“

„Ова последново е тоа од што син ми најмногу се плаши, во мое име.“

Дали е исто така она што вас ве плаши најмногу за себе?

 

„Мене не ми смета дека некој го усовршува. Мислам дека е подарок.“

Јуси Адлер-Олсен се има вмешано само делумно во 11-от дел од серијалот.

На пример, тој инсистирал дека тоа мора да започне на начин на кој ќе ги натера читателите „да пуштат некоја солза“ уште во првите 30 страници. Учествувал и во креирањето на заплетот. Во согласност со договорот, има обезбедено право на вето врз проектот, што му овозможува да го запре ако не е задоволен од насоката. 

„Ама јас нема да го искористам. Многу е успешно. И убаво напишано. И поразлично. Има паметен хумор. Ниту јас тоа немаше да можам да го направам“, вели Јуси.

„Но проретчено е од шеги за камили, кои јас си ги сакам.“

Некои можеби ќе го сметаат за алчност тоа што сега дозволува серијалот да продолжи, вели тој. Но:

„Свесен сум дека неколку од издавачите од странство би претрпиле одредена загуба на средства ако ме немаат мене. Јас со тоа не можев да се соочам. Се надевам дека луѓето ќе сфатат дека ова е од грижа за моите читатели во многу милионски броеви и за моите издавачи.“

 

Седиме некое време.

„Јуси нема да ја измолзе кравата“, вели тој.

„Тој мора да преживее со работата. И јас сум благодарен дека има луѓе кои сакаат да помогнат со тоа.“  

Јуси ги тестирал авторите уште во 2021-та. Кога во 2023-та преку интервјуа се збогувал со серијалот, тоа било за негово добро.

Јуси Адлер-Олсен имал голема желба да стане обичен човек. „Не стариот Јуси“, додава тој. „Но таков какви што се многу луѓе. Зборуваат, мислат, се чувствуаат слободно.“

„И не знаев ни дали ќе успеат во продолжување на серијалот.“

Освен новиот женски протагонист, оригиналната постава на ликовите си останува непроменета. Карл Морк само си ја има сменето работата и се поставил како крими-писател кој – на многу мета начин – сега го пишува серијалот на Јуси за „Секторот Q.

Јуси, заедно со својот внук, сонува да направи серијал од книги за деца базиран на светот од „Сектроот Q“. Имено, „Секторот Q Дивизија“ со 9-годишната ќерка на Карл Морк.

„Кога јас бев дете, слушав медицински разговори секој ден, додека јадевме лепчиња со кари. Па кога почнав да студирам медицина, знаев и самиот како да оперирам дебело црево. На истиот начин, овие деца од „Секторот Q Дивизија“ треба да решаваат некои нешта. Тие се паметни. И знаат многу за криминологија, токму поради нивните родители.” 

Собата се стиши за момент. 

„Мислам дека би била голем успех“, вели Јуси.

„Но тоа, ако главата се подобри.“

Толку од тоа – нека си мислат што сакаат.

Филмските адаптации за првите 4 романи од „Секторот Q“ во коишто игра Николај Ли Каас во улога на Карл Морк, се на листата на најгледани дански играни филмови со повеќе од 700 000 продадени карти во киносалите.

Но Јуси Адлер-Олсен лично не бил баш најзадоволен од начинот на кој продукциската куќа „Зентропа“ го интепретирала светот на серијалот, па затоа правата за останатите 6 продолженија тој ги продал на „Нордиск Филм“.

Денес жали што воопшто се вмешал во процесот на тоа како „Зентропа“ го изменаџирала и интерпретирала „Секторот Q“ , вели тој.

„Најубаво ќе беше само да кажев; Правете што сакате, нависитна.“

„Нордиск Филм“ засега има адаптирано 2, од 6-те преостанати романи чии права ги имаат. Главната улога во филмовите ја игра Улрих Томсен. За доста помала публика. Филмовите „Ефектот на Марко“ и „Манипулант“ биле прегледани од 200 000 и 300 000 посетители во киносалите, соодветно.

Но сега има и нови проблеми во соработката.

„Нордиск Филм ми рекоа дека се во план да ја скокнат книгата „Селфи“ и да одат директно кон продукција на „Жртва 2117“. Не можам да бидам среќен со таа изјава. Веројатно тие мислат дека „Селфи“ не е толку интересна книга. Па така и јас морам да реагирам, со тоа што се дистанцирам од нив.“

Јуси има направено напори да се заштити себеси (и своите авторски права) на секој можен начин со помош на договори.

„На ова не ни помислив… Дека би можело да се случи.“

Дали зажали бидејќи ги замени „Зентропа“ со „Нордиск Филм“?

„Не, воопшто. Досега „Нордиск Филм“ сѐ уште нема создадено нешто што вистински ќе ја долови сржта на моите книги – онака како што се надевав. Но тоа се прекрасни луѓе. И ги имаат правата до преостанатите книги, и сега само треба да ги направат. Си ја научив лекцијата во својата борба со „Зентропа“. Мораш да научиш да пуштиш.“

 

И тогаш Огендал ти дише во врат.

Во ТВ-програма од пред неколку години, Јуси кажал дека се чувствува заробено од својот успех. Во истата емисија зборувал и за тоа колку многу притисок носи славата која ја има.

„Некој ден ќе најдам ножици и ќе се пресечам – конечно ќе се ослободам“, вели тој во емисијата.

Сега веќе е попладне. Ние седиме во кујната, секој со половина парче торта од бадеми и уште едно кафе.

„Мислам дека тие ножици со години пред мене вибрираат во магла“, вели тој.

„Но никогаш не сум оставил проект без да го завршам. Никој во Данска го нема направено, тоа што јас го имам направено. И никој нема да го искуси пак. Затоа што книгите исчезнуваат. Но јас бев тука да го искусам последиот период од животот на книгите. И беше многу лесно. Затоа што имав синопсиси за сите 10 книги уште во 2005-та.“

И потоа имаше и нешто друго. Парите само почнаа да доаѓаат.

„Лесно можеше да бидат 25 милиони круни годишно. Дали треба да престанеш? Понекогаш сите го мериме успехот преку пари.

Хана понекогаш знаеше да каже „Дали сега е доволно? Скоро и да не можеме да водиме сметка врз нашето богатство.“  Но тогаш Мик Огендал ти дише во врат со својот капитал. И Андерс Матхесен“, вели Јуси, смеејќи се.

„Кога велам ’ние‘, пред сѐ е чувството дека не сум сам.“

„Но и тие се исто многу талентирани, и го заслужиле тоа. Се потсетувам на тоа.“

Дали си компетитивна личност?

„Да, секако дека сум. Како дете бев навистина многу добар во фудбал. Но неможев да истрчам 100-метарска трка. Не можам да бидам доволно брз. Тоа ме вадеше од памет. Имаше еден кој имаше многу пократки нозе, а пак беше многу побрз од мене.“

Со кого се имате натпреварувано како автор?

„Никој од домашните. Но ги немам ни прочитано.“

Продолжува да го јаде своето парче торта од бадеми.

„Толку е вкусно“, кажува повеќе за себе.

 

Конзервирани храна и вода.

Многу од работите не се какви што биле во куќата во Хоршолм. 

На пример, на Јуси Адлер-Олсен малку му смета тоа што не може да ја покаже просторијата наречена „Патека на сеќавањата“, која обично ја има во подрумот како дел од подземниот забавен парк кој исто така вклучува инфраред-сауна, кино, велосипеди за вежбање, машина за веслање и маса за масажа.

„Навистина ќе ти беше забавно таму“, вели тој.

Јуси Адлер-Олсен обично ја покажува просторијата наречена „Патека на сеќавањата “ кога има посета од новинари. Собата во која ги чува своите први гаќички за капење, својот прв број 13, старите извиднички значки, студентската капа и уште огромен број други ситници.

Но тој морал сѐ тоа да го спакува за да направи простор за лифтот. И од кога простор бил испразнет, Хана сакала да ја искористи просторијата наречена „Патека на сеќавањата“ како собата за остава. Па сега таму има конзервирана храна, вода и струјни генератори.

Јуси Адлер-Олсен е „премногу сентиментален“, како што вели тој.

„И стигнувате во собата која веќе не изгледа така, но се сеќавате каква била, и чувството е прекрасно. Некои извиднички беџови кои сте ги добиле, но не сте ги заслужиле. А потоа и оние за кои сте се потрудиле и напорно сте работеле за нив.  Периоди во животот кои биле кратки или долги.“

Потешко е сега да се навраќа назад, вели тој. Бидејќи ако се присети што се случувало пред 5 години, „толку математички размислува“ за тоа, па ќе размисли што ќе се случи и во наредните пет.

„И тогаш сум веќе 80. И не го разбирам тоа. Но времето поминало, нели?“

 

Јас не сум таму.

Генерално, земјата на Јуси е збунувачка дестинација во овој момент. Иако тој се чувствува многу подобро, отколку што му било пред само неколку месеци, тој навистина не знае дали тој е на својот добар пат. Или само тоне надолу.

„Добив закана од мојот физиотерапевт пред некој ден. Морав горниот дел од грбот да го исправам и за го залепам на подот. Ми беше толку лошо. Можев да повратам на лице место. Болеше до лудило. И јас не го разбирав. Бидејќи јас не сум таму.“

„Или што?“

Нормално, тој не размислува многу како неговата болест ќе се развива.

„И не е нешто за кое многу зборуваме исто така. Бидејќи иднината истовремено е и сѐ останато.“

Дури и малите нешта. Нешта како гледање на „Колонијата на артисти“ и „ Квизот за класична музика“ на телевизија. Одење на мала прошетка со Хана, држејќи се за раце по пат. И брзањето назад бидејќи „ужасно боли“.

Многу нешта во животот на Јуси Адлер-Олсен морале да се откажат. Тој вели дека сака своите моменти да ги претвори во нешто многу позначајно. „Да бидам блиску до Хана. И да уживам во тивкиот живот каде можеш да се сместиш на столче во градината додека свети сонцето.“

Овој викенд тој треба да купи прицврстувач за машината за садови, бидејќи не се затвора правилно.

„Хана сака да ја решиме мувлата во куќата. Тоа е нешто што треба да го направиме. Сѐ што сака Хана, ние мораме да го направиме тоа.“

Во собата во подрумот на пример, тој се уште ги има сите 1 600 примероци од своите книги. Но го има загубено интересот да ја гледа и да и се восхитува на својата колекција од издадени дела на 42 различни јазици.

„Што претставуваат тие? Треба да поразговарам со ’Дет Кгл. Библиотек‘. Колку библиотеки можат да се пофалат нешто слично?  Едно цело работно дело, толку широко и раширено низ светот? Еве, повелете“, вели додека ја подава својата рака.

„И тогаш ќе можам да ја направам просторијата наречена ’Патека на сеќавањата‘ повторно во таа соба. Тоа е нешто што треба да го направам.“

А има и такви нешта на кои тој не треба повеќе да троши труд и време. Кога се разболел, својата компанија за недвижнини ја оставил на син му. Тоа било „огромно олеснување“.

Јуси Адлер-Олсен имал 13 години кога го поставил својот прв паркет во својата семејна куќа во Брондбјостер. Низ целиот свој живот, тој купувал, реновирал и продавал недвижнини.

„Имам реновирано 10-12 куќи, станови и викендички затоа што моравме да живееме таму, но и бидејќи беше забавно. А потоа беше и убава промена од тоа да бидам само писател. Пишуваш, главата почнува малку да ти тежи, одиш и редиш 1 000 цигли, и потоа пак се враќаш и пишуваш.“

Јуси од секогаш сакал нешта кои „не работеле“. И процесот да ги направи пак да работат.

„Едно од најлошите нешта кога знаеш дека ќе умреш за одреден временски период, е тоа што ти е јасен фактот дека многу ужасни имоти, ќе останат такви, ужасни имоти. Без јас да бидам таму да сторам што било за нив.“

 

Не е ни толку важно.

Јуси Адлер-Олсен никогаш не ги сакал Борнхолм ѕидните часовници.

„Бидејќи тие секогаш прават тик, тик, тик. И тоа само значи: Мораш да умреш, мораш да умреш, мораш да умреш“, вели тој додека ја мрда својата рака напред-назад.

Смртта сама по себе не е нешто што го плаши. Тоа се „само куп на клетки кои крвават и исчезнуваат.“

„Но разбирам дека можам и морам да бидам отфрлен. Дека собата ќе биде празна одеднаш.“

„Тажно е да се размислува за тоа.“

Исто така, поради тоа што тој е „ужасно сентиментален“. И не може да размислува за својот погреб без да заплаче. Хана се чувствува различно. Таа не се повлекува во себе.

„Таа има пораснато во Бразил, каде што работел татко ѝ. Кога нејзиниот дедо во Есбјерг се разболел, тие се вратиле дома и никогаш не се вратиле назад. Го оставиле својот дом, нивната дадилка, кучето, играчките и сѐ што било поврзано со нејзиното минато кога имала 7 години. Тоа искуство ја има направено комплетно несентиментална.“

Станува и ги носи чиниите од тортите во мијалникот. Седнува повтроно и почнува ритмично да ги удира прстите по работната површина.

„Се чувствуваш малку немоќно во оваа ситуација“, вели тој.

Затоа што Јуси Адлер-Олсен веројатно може да си купи себеси повеќе удобност. И лекови кои обично не се достапни. Но не може да направи ништо околу неговата голема порака.

„Можам да си изградам и приватана болница во дворот ако сакам. Но тоа нема да смени ништо. Ги имам видено рендген снимките од мојот грб. Сакав да се свртам и да си отидам“, вели тој.

Тука се и мислите кои го измачувале минатата година, а кои веќе ги нема.

„Кога сфатив дека ова е фатално, го мислев она што го размислуваат сите. Нема да ги видам моите внуци Ели и Луи како растат, се миросуваат од свештено лице или што било.“

„Сега мислам дека тоа не е невозможно. И дека не е ни толку важно.“

Важното нешто според него е дека тој ги забележува „некои од трагите кои се оставени“. Неговиот син Кес, на пример. И двете „надарени, преслатки и преубави внучиња“ кои движат низ куќата од карши.

„И дека со сигурност успеав за сите нив да овозможам да го прават тоа што го сакаат до крајот на нивните животи.“

 

Регистар

Јуси Адлер-Олсен

Автор. Роден 1950 во Копенхаген.

Завршил во гимназијата „Рудовр“ во 1970-та. На студиите изучувал медицина, социјални науки и филм од 1970 до 1978.

Во 1972-та ја отворил книжарницата антикварница во која продавал и стрипови, „Пегасус“, во населбата Норебро, и оттаму ги заработил своите први пари со кои купил некаква недвижнина.

Извршен директор на „Семик Интерпресе“ (1990 – 1993). Издавачки менаџер во „ТВ-Гуиден“ (1993 – 1995).

Дебитирал со „Азбучната куќа“ во 1997. Се прославил со „Жената во кафезот“ во 2007.

Поминал 15 години од својот живот пишувајќи го крими-серијалот „Секторот Q“.

Во 2015-та бил одликуван со„Крстот на витезот“ – орден кој во Данска се доделува за верна цивилна или војна служба во модерното општесто. Таа година ја добил и европската награда „The Ripper“, која се доделува за фикциски крими-дела. Тој исто така ги има добиено и наградата „Златен лауреат“ и скандинавската награда за крими-роман „Glasnøglen“, меѓу другите.

„Секторот Q“ ќе биде достапен и во форма на серија на „Нетфликс“, подоцна оваа година. Американскиот филмски режисер Скот Франк го има напишано сценариото и се потпишува како режисер на серијата.

11-то продолжение на „Секторот Q“ во Данска беше публикувано во март.

 

*Интервјуто со Јуси Адлер-Олсен е направено за весникот „Политикен“, од страна нановинарката Лоте Торсен во февруари, 2025. Инетрвјуто е пренесено во својатаоригинална форма и се направени минимални, минорни промени кои соодвествуваат напреводот.