Јуси Адлер-Олсен одлучи дека е време да сподели две работи што досега ги чувал за себе

 

ДЕЛ 3

 

И тоа е навстина паметно

Карл Валдемар Хенри Олсен е бебе родено со радост и просперитет. И бил многу сакан од неговите сестри и родители.

Од самиот почеток, ова момче со три имиња бил нешто посебно во домот на улицата „Пеблинг Досеринг“, каде што неговиот татко ја имал и својата ординација. И не само што тој бил наследник со три доста постари сестри, туку тој бил и момче.

„Не сум бил планиран. Но сум бил посакуван, така?“

И неговиот дедо бил среќен. Сега фамилијарната шема може да продолжи во седмата генерација – најстариот син на најстариот син да стане домаќин на куќата кога таткото ќе умре.

„Мојот син Кес е исто така најстариот син на најстариот син. А и неговиот син Луи е најстариот син на најстариот син. За дедо ми и татко ми, тоа значеше нешто. Затоа ми е значајно и на мене исто така.“

Нагаленото име „Јуси“ за брзо било додадено во листата на неговите имиња. А кога се венчале со Хана, го додал и мајчиното моминско презиме Алдер. Неколку декади подоцна, кога работел на своето пробивање како автор, ја додал цртичката помеѓу Адлер и Олсен за да го помести своето име погоре во каталозите за книги на издавачите.

„Тоа ми беше ептен паметно“, вели тој. И се насмевнува. 

Поголемиот дел од детството на Јуси Адлер-Олсен е поминато низ различни ментални болници низ земјата, каде што татко му бил консултант.

 „Татко ми беше најдобро образуваниот човек во Данска, со положени испити за чиновник и дополнителна универзитетска диплома за диригент од конзерваториумот. Во слободните денови сакаше мрзеливо да седи дома и да јаде леб со згуснат сос од лимон. Tој беше толку засрамен од ова, но го надополнваше со тоа што беше многу многу вреден.“

Јуси Адлер-Олсен ги следел  стапките на раскошниот пример од татко му, па студирал медицина, социјални науки и филмски студии. Бил сопственик на продавница за стрипови на улицата „Благарсгад“, имал своја издавачка куќа, бил коинвеститор во компанија за соларни панели, инвестирал во развитокот на „куќи со нула енергија“ и композирал музика за анимираниот филм „Валхала“ во 1997 кога го издал и својот дебитнстки роман „Азбучната куќа“.

 Со години ја имал амбицијата да направи голем, светски познат трилер кој би се екранизирал во филм со познати американски ѕвезди.

Но, „Азбучната куќа“ дефинитивно не бил огромниот хит кој Јуси го исчекувал. Со овој наслов немало големи дистрибуции на аеродромите, ниту, пак, интернационална побарувачка.

За време на „БогФорум“ во1997 во Копенхаген, тој бил разочаран од фактот дека имало само еден примерок од книгата кој бил изложен на штандот на издавачот „Кикерон“ кој бил сместен во лош агол на саемот.

„Тоа правеше да се чувствувам малечок.“

 

И тоа беше тоа.

Јуси Адлер-Олсен го исчекувал својот 50-ти роденден кога ја пишувал својата следна книга во 2000-та година. Роденденот требало да биде прославен во Мексико заедно со сопругата Хана и синот Кес. Но нешто не било во ред со неговото тело, тој можел да го почувствува тоа. 

Му откриле рак на цревата. Авторот имал радикална операција – тоа е изразот кој медицинските тимови го користат кога ја отстрануваат цела маса.

Во 2003-та и 2006-та ги издал трилерите „И таа им се заблагодари на боговите“ и „Вашингтонскиот декрет“. Сѐ уште без светско признание.

Тогаш ги напуштил приказните за пилотите од Втората светска војна, специјалните сили на Ирак и убиството на сопругата на американски кандидат за претседател. Наместо тоа, се насочил кон родното Алеред и намуртениот инспектор Карл Морк.

И тоа беше тоа.

По 10 години како писател, тој се проби во посакуваниот свет во 2007-та со „Жената во кафезот“.

За продолжението „Ловци на фазаните“, кое било издадено следната година, имало уште повеќе интерес. Данската публика конечно го прифатила Јуси Адлер-Олсен.

Но ништо не се споредувало со тоа што се случило кога првата книга од серијалот била издадена во Германија во 2009-та. Таму примероците се продавале молскавично брзо. Тоа никогаш претходно не се случило со дански автор.

„Навистина беше лудо искуство да се посети Саемот на книга во Франкфурт со Жената во Кафезот“, вели Јуси.

„Бев насекаде. На огромни постери. Ме импресионираше дека постерите имаа вградени светла. Сите оние скапи работи. И бев напаѓан од луѓе насекаде.“

Но неколку месеци пред да се случи саемот, кај Јуси повторно бил дијагностициран рак.

Овој пат тоа било рак на простатата. Го оперирале и бил под докторска наредба да не се заморува многу. Но сепак тој го завршил третото продолжение „Порака во шише“, низ пролетта и летото, додека живеел со катетер. Ова е објаснето и во биографијата „Јуси“ напишана од Јонас Лангвад Нилсон. „Порака во шише“ била издадена есента 2009-та, запазувајќи ги сите рокови. Исто како и „Вкусот на одмаздата“ следната година.

Ги следел делата низ Данска и надвор од неа. Но вели дека бил многу, многу уморен.

Минатата година, Јуси бил дијагностициран со рак по трет пат.

„Претходните двапати бев излечен. Хана и јас му пркосевме. Со многу нешта, меѓу кои и прехрамбен суплемент од истокот што го купивме во продавницата за здрава исхрана, сѐ со цел да се зајакне мојот имунитет.“

Овој пат, Јуси Адлер-Олсен не ја посетил продавницата за здрава исхрана.

„Не сум сигурен ни дури дека имаше некаков ефект претходните двапати. Но имаше голем психолошки ефект врз нас. Целта да се изборам беше центрирана околу тој производ. Но сега нема корист.“

 

Беше многу ефективно.

Сонот за живот како бестселинг автор бил базиран на идејата дека кога ќе успее, тој ќе може да го контролира своето време. Но последователно, тој бил толку зафатен со тоа да биде Јуси Адлер-Олсен, па одвај имал време и за пишување.

„Понекогаш, луѓе со часови чекаат во редици за да добијат потпис на мојата книга. Рекордот до сега е ред од 1 400 луѓе во Франкфурт. И треба да поразговарам сo сите нив, зарем не?“

За Јуси пишувањето книги е само еден дел од работата. Патувањата и средбите со читателите, како и давањето поддршка на своите странски издавачи – кои тој ги нарекува негови „фамилии“, е подеднакво важно.

И авторот има многу фамилии. Толку многу што понекогаш имал и страв дека нема да го издржи притисокот на работата.

И бидејќи многу од неговите денови опфаќале различни патувања, за него било тешко да си го исполни ветувањето кое си го дал самиот на себе и на својот дански издавач – дека ќе успее да напише 10 книги во серијалот за 10 години. Мисијата зафатила период од 15 години.

Дополнително, докторите пронашле и некои заостанати клетки од ракот на простатата за време на една рутинска контрола, летото 2011-та. Според неговата биографија, авторот тогаш примил радиотерапија, а потоа и хемотерапија преку таблети.

Таму исто така можете да прочитате за тоа како таблетите му ја уништиле усната празнина, оставајќи го со афти кои биле подложни на крварење. Следниот дел, „Ефектот на Марко“ последователно бил одложен за нареднта година, но Јуси сепак продолжил да патува низ светот, преставувајќи го феноменот Јуси Адлер-Олсен.

Во овие патувања било вклучено и гостување во Лондон, каде што авторот имал интервју на радиото „BBC“. Додека седел во студиото и зборувал за својот крими-серијал, можел да почувствува како еден од болните апсцеси пука. Можел да почувствува и како крвта постојано навира и истекува од двата краја на неговата уста.

„Беше многу ефективно“, вели тој.

„Не можеше подобро да се погоди.“

На крајот на краиштата, и тој беше доктор.

 

Пораз.

Така овој крими-писател ја опишува својата сегашна ситуација.

Татко му наполнил 86 години. И таа ситуација била „лоша сама по себе“, вели Јуси. Затоа што не можел подолго да старее.

„На крајот на краишатата, и тој беше доктор“, вели тој.

„Од друга страна, мајка ми поживеа до 96. И само последната година  и пол се однесуваше малку чудно.“

Јуси Адлер-Олсен има и 3 сестри кои се доста постари од него.

„Јас мислев дека ќе доживеам да ги надживеам годините на татко ми. А сега ми е јасно дека тоа нема да се случи. И тоа е мој пораз. Да имаш 74 години и да бидеш свесен дека можеби нема да ја достигнеш ни одблиску староста на своите сестри.“

Ме погледнува отспротива на трпезариската маса каде што јадеме сендвичи кои Елизабет ги има донесено од „Мени“.

„Јас не планирав така“, вели тој.

„И мислам дека е засрамувачки и за мојата околина, дека ситуацијата испадна ваква.“

Дали некогаш сте се чувствувале непобедливо досега? 

„Секако дека помогна тоа што успеав да ги победам ракот на цревата и ракот на простатата, и при тоа да продолжам со животот.“

„Но и покрај тоа, го гледав татко ми како умира. И покрај фактот дека тој имаше сѐ под контрола. Тогаш можев да увидам дека тој во секој случај не е непобедлив.“

„Па според тоа, верувам дека не сум ни ту јас.“

Но една работа се одвива како што треба. Дури и ако Јуси и неговата жена не успеат да отидат во Јапонија како што планирале.

„Доколку добијам одобрение да ги паузирам терапииите во „Ригсхоспиталет“, можеби ќе можеме да отпатуваме до Даблин. Минатата есен имавме 12 денови во нашиот апартман во Барселона. Беше навистина добро.“

Има и други светли точки. На пример, болката е многу намалена, па тој не мора да прима морфиум среде ден. Како резултат на ова, пред некое време докторот му дал дозвола на авторот повторно да вози.

„Навистина?“ прошепотува тој.

„Буквално ќе заплачев.“

Јуси ја има истата шкода суперб веќе 12 години. Но неодамна инвестирал во нова шкода ениак која сега е паркирана пред куќата.

„Дизајнерски модел. Со сѐ, така? Многу е добара. Комплетно е „автоматик модел“ на секој можен начин. И не можам да дочекам конечно да почнам да ја возам јас.“

Сѐ уште не сте го направиле тоа?

„Не. Сѐ уште не како што треба. Само низ маалото. Но сега, барем се движам. Само чекам посветли и потопли времиња. Тогаш нешто ќе се случи. Мислам.“

 

Многу добра двојка.

Хороскопскиот знак на Јуси Адлер-Олсен е лав. Овој знак го има на уште едно место во неговата хороскопска комбинација. На некој начин одлично звучи и му прилега на начинот на кој тој се гледа и разбира себеси. 

„Тоа е точно“, вели тој.

„Горд сум на тоа.“

Иако добро знае дека е бесмислица. Кога бил задолжен да го пишува „Календарот на Тина“ за издавачот „Интерпрес“ во доцните 70-ти каде имало различни колумни, совети и рецепти за тинејџерки, тој бил задолжен да го пишува хороскопот без да има „каква било допирна точка со тоа“.

Со што го асоцирате лавот? Како се совпаѓате заедно?

„Верувам дека ја имам приликата да блескам покрај луѓе и нешта со тој знак. Лавот е добро да го имате во опкружувањето, најдобриот пријател на вашиот пријател. Мојот син е девица и тој е еден од најдобрите луѓе кои можете да ги замислите. А, пак, лавот е самодоволен.“

Му приоѓа неговата жена и му остава неколку апчиња на масата.

„Хана е шкорпија. Тие се тмурни и големи скептици. Спротивно на лавот“, вели тој.

„Нема подобра и поужасна констелација.“

Но констелацијата помеѓу куќите на овој лав и оваа шкорпија исто така се имаат и променето последнава година, забележува тој. 

„Хана беше таа што ме донесе дома од центарот за рехабилитација, каде што додека престојував, скоро постојано лежев во кревет. Таа ми покажа грижа и загриженост на кои јас не ги перципирав на тој начин претходно. Нешто подлабоко и со многу љубов. Едноставно се втопивме еден во друг. Тоа е она што ме тера да станам и да живеам малку.“

Тој успеал во својата мисија до тој степен што, Јуси Адлер-Олсен можел да стои во кујната 5 часа за Бадник и да ја зготви божиќната вечера за 8 луѓе.

„Заедништвото и љубовта ме имаат прегрнато на сосема нов начин сега, отколку во обичните години кога само бевме заедно, бевме зафатени, но бевме многу добра двојка.“

 

*Интервјуто со Јуси Адлер-Олсен е направено за весникот „Политикен“, од страна нановинарката Лоте Торсен. Инетрвјуто е пренесено во својата оригинална форма и се направени минимални, минорни промени кои соодвествуваат на преводот.