Недела на преведувачи: Интервју со Душко Крстевски
Преведувате од бугарски јазик. Да замислиме дека бугарскиот јазик е човек… каква е вашата релација со него? Како се запознавте, како се засакавте, постојат ли несогласувања?
Д.К: Бугарскиот јазик е мајчиниот јазик на голем дел мои пријатели, професори, соработници со кои обично ги поминувам летните денови затоа што секоја година буквално живеам околу месец-два таму. Како дел од литературни работилници, летни семинари или конференции. Токму еден ваков семинар 2008 година беше пресуден подобро да се запознаам со бугарскиот јазик и да започнам да преведувам бугарска литература. Еден само навидум обичен семинар во Велико Трново каде имаше околу 90 учесници од 30 држави, од 3 континенти. И притоа цел месец се комуницира на бугарски јазик и се создаваат пријателства, деловни проекти, соработки, а познавам и неколку брачни парови кои после еден ваков семинар се зедоа.
Кога би имале еден ден со авторката (во овој случај Даина Ополскаите) , каде би ја однеле на кафе (чај, пиво) муабет, за што би разговарале?
Д.К: Доколку би имал време да поразговарам со неа, би побарал да ми раскажува приказни и сведоштва (нејзини или туѓи) за животот и секојдневието во советска, а потоа и во постсоветска Литванија. Ме интересира ежедневието на овие луѓе. Како се буделе? Што вообичаено појадувале? Како изгледале нивните книги со советска пропаганда? Имале ли свои тајни служби? Се плашеле ли дедовците да коментираат против системот?…
Колку време ви беше потребно да ја преведете книгата „Пирамидите на денот“? Дали ви се случи некоја интересна или судбинска ситуација додека ја преведувавте книгата?
Д.К: Книгата ја преведував неколку месеци. Не беше лесно, особено на почетокот. Сепак е превод на превод. Првите страници од секој превод се навикнување на стилот на авторот. Се навикнуваш на неговата синтакса, неговата инверзивна реченица, фокализацијата и др. Како на спаринг танчер. Му ги учиш чекорите пред да започнеш да ги копираш и да го следиш.
Кога преведувате, каква е атмосферата околу вас? Може ли да издвоите три работи без кои не може да преведувате?
Д.К: Додека преведувам мора постојано да оди музика од периодот, епохата од која преведувам. Ако е урбана приказна, рок или смут џез, ако е случувањето на село, може народна музика со дувачки инструменти, онака во позадина. Не можам да преведувам без музика. Не можам ни да читам без неа. Има доволно музика на светот за секоја напишана книга.
На што ве потсетува книгата „Пирамидите на денот“, секогаш кога ќе ја погледнете?
Д.К: Книгата ме потсетува на сите брачни и љубовни односи кои се опишани во книгата. Даина Ополскаите воопшто не се штеди кога ги опишува овие работи. Директна е и остра, честопати ликовите се со огромна доза на мазохизам во себе. Книгата е провокативна за читање. Има многу моменти на љубов и омраза, моменти на презир и на простување. Не е воопшто никакво љубовно романче. Има толку слоеви во неа.
Дали имате омилен лик од сите книги што досега сте ги превеле?
Д.К: Еден од поомилените ликови од преведените книги ми е Зак од 18% Сиво од Захари Карабашлиев. Млад дечко кој по автопатите низ САД има бројни авантури поврзани со една торба која не смее да падне во погрешни раце. Мешавина од авантура, on the road поетика и хумор. Најтопло ја препорачувам, ако сакате книга која од почеток до крај ја читате одендаш. Нема сецкања, нема заборавање до која страница стигнал читателот.
Кога би требало да дадете дефиниција за зборот превод, како би ја опишале?
Д.К: Преводот е близок контакт со делото на друг јазик. Се обидуваш да го приспособиш, да го адаптираш, да го обмислиш на својот јазик за да може да го разберат читателите. Тие ќе го завршат читањето за пет дни, а емотивната врска меѓу преведувачот и оригиналното дело трае подолго. Таа врска понекогаш е тешка, мачна, на моменти е весела, на моменти сакаш да се откажеш, да се разведеш, потоа се смируваш и на крајот кога книгата ќе излезе од печат, славиш „златна свадба“ 🙂 И така до следниот превод.
Преводи од Душко Крстевски во издание на „Антолог“:
Пирамидите на денот од Даина Ополскаите
18% сиво од Захари Карабашлиев
Стаклената река од Емил Андреев
НЕДЕЛА НА ПРЕВЕДУВАЧИТЕ е во склоп на проектот EUROPE IS BRAVE NEW WOR(L)DS, реализиран со поддршка на програмата Креативна Европа на Европската Унија.
