Запознавање: Интервју со Јован Илиевски

 

1. Раскажи ни нешто повеќе за себе, кој е Јован покрај пишувањето, со што се занимаваш, кое е твоето хоби?

Покрај пишувањето, најголема љубов ми е психотерапијата. Јас сум дипломиран психолог и како психотерапевт нема за мене нешто поубаво од помагањето на другите. Писателувањето и психотерапијата ми се баш вклопливи професии и се чувствувам благословено што ја имам можноста да ги живеам двете истовремено, а тие да се надополнуваат. Но, кога станува збор за хоби, не можам да го изоставам читањето книги, секаков тип литература, како и гледањето филмови и серии, повеќето базирани на книжевни дела.

2. Кои се почетоците на твоето пишување, кога почна да пишуваш?

Пишувам од мои четиринаесет години, а веројатно и пред тоа сум пишувал, само што немам зачувано. Навистина пишувам откако знам за себе, од малечок знаев дека ова нема да е период и нема да помине, туку само ќе прерасне во животна приказна. Значи, откако знам за пишување, пишувам.

3. Кој е твојот пристап кон пишувањето, дали имаш специфична рутина или ритуал кој ти помага при пишувањето?

Имам многу природен пристап кон творењето. Немам ништо особено, можеби само некое пиење кое ми стои како поддршка во процесот. Инаку, ништо друго. Или не можам да излезам од дома ако не напишам нешто или пак, не можам да се соберам во денот за да седнам да напишам.

4. Многу автори земаат инспирација од реални настани од вистинскиот живот. Дали има некои лични настани кои директно влијаеле на твоето пишување и дали некој лик е базиран на вистинска личност?

Ликовите што ги создавам ги нарекувам свои деца. И навистина, така ги доживувам. Секој лик е мое дете и за секој еден лик кога зборувам со читател, се чувствувам како да дискутираме за вистинска личност. Лични настани се неоткинлив дел на моето творење, а во секој изграден лик имам оставено по нешто од себе. Моја црта, особина, страв, потреба, желба…

5. Како автор, како остануваш инспириран и мотивиран, особено кога имаш пишувачка блокада (И дали воопшто имаш таква блокада)?

Е па, како што споменав погоре, затоа е тука психотерапијата. И ние психотерапевтите имаме свои психотерапевти, така што – блокадата многу лесно ја поминува еден писател кога е поддржан во процесот со психотерапија. Порано не можев да излезам од пишувачките блокади, а сега тоа не ми претставува никаков проблем.

6. Што претпочиташ повеќе, Kindle или печатена книга?

Печатена книга, секогаш. Досега немам ниту помислено на Kindle книга. Тоа не е ни опција кај мене. Можеби е погрешно, можеби одбивам да се адаптирам на новите начини и новото време, ама посилно е од мене.

7. Кои се твоите омилени автори и книги? Која книга мислиш дека секој би требало да ја прочита?

Елиф Шафак сè уште го држи кај мене првото место. Орхан Памук, по неа. Себастијан Фицек, Лав Толстој. А, една книга што сметам дека секој човек треба да ја прочита во својот живот е „Ана Каренина“. Тоа отсекогаш сум го мислел и никој нема да ѝ го заземе местото.

8. Како се смени ти како автор од првиот напишан роман, па сè до ден-денешен?

Едноставно кажано, се сменив како човек, и тоа премногу, па затоа и се променив како автор. А, не обратно. Суштината и сржта на душата ми е иста, затоа и сум продолжил да пишувам, без разлика на промените и созревањето.

9. Што мислиш, колку читателските групи имаат влијание на односот на авторот со читателите?

Се радувам што секој ден сè повеќе заземаат замав. Вклучен сум во многу такви и ми се допаѓа како функционираат, или функционираме. Тоа многу придонесува и за книгата, и за авторот, и за читателот. Го гледам како здрав начин за споделување на радоста помеѓу луѓе што ги делат сличните интереси.

10. Дали би сакал твоите книги да бидат екранизирани? Дали си добил понуда за тоа?

Сакам. И тоа премногу. Можам дури и да ти кажам дека тоа е мојата крајна цел, а можеби и најголема цел. Досега сум добил понуда за да се одигра театарска претстава врз дејствие од роман, но реалноста е дека договорот не се случи, бидејќи моите романи (ако сте ги прочитале, би знаеле) се премногу комплексни за театар. Едноставно, не е возможно тоа да се изведе на сцена. Затоа, ја чекам понудата за филм или серија, можеби ќе се случи.

11. „Душа на парче хартија“ е твојата прва книга која претставува збир од сè што имаш напишано сè до тој момент, творештво кое го имаш објавувано на блог под наслов „Белешките на Катерина Монсен“. Како се реши да го преточиш сето тоа во книга?

Искрено, не сакам да измислувам детали. Стварно не можам да се сетам што точно ме натера, бидејќи тоа се случи пред дванаесет години. Не се решив да го преточам во книга, туку само се случи. Сето тоа ми изгледаше доволно компактно и целовито за да излезе како книга збирка, што сега веќе станува толку важно во моите очи што го одбележува мојот почеток и мојата храброст во тоа време.

12. Следните два романи се „Кругот на животот“ и „Сенки на полноќ“. Едниот приказна за едно семејство, другиот приказна за еден пар. Колку тие два романи се слични, а колку различни?

Па, во доста нешта се разликуваат, дури никогаш не сум се сетил да ги споредам. „Кругот“ е семејна приказна, навистина базирана на вистински животни настани, а „Сенки“ е мојата храброст да напишам одличен психотрилер – што и навистина успеав во тоа. Можеби разликата е во тоа што, со првиот роман се осмелив да бидам свој во големо прозно дело, а вториот роман го доживувам како начин да излезам од комфорт зоната како писател.

13. „Ноќта кога ја напуштив Прага“ е роман за времето на Првата светска војна. По што е поразличен твојот роман од сите останати за тој период?

Кога ќе ме прашаат за овој роман, често го нарекувам безвременска класика. Така го опишале доста негови читатели. Дури, со овој роман сум посебно приврзан и мислам дека тоа може да го почувствува читателот. Со „Прага“ особено пораснав, затоа и ми е толку значаен. „Прага“ беше моја отскочна даска најпрво пред себе, а потоа пред публиката. Романот и ден-денес се чита и навистина го има поминато тестот на времето, а наликува и има мирис на безвременици како „Лолита“, „Појадок кај Тифани“, „Гордост и предрасуди“…

14. Зошто одлучи од драма да преминеш во пишување на трилер, т.е. романот „Соба 610“?

Затоа што во тоа време активно почнав да се занимавам со психологија, да добивам страст кон психотерапијата за да прераснам во терапевт, еден ден. „Соба 610“, од овој аспект, е само едно мое спремање за да влезам во таа улога. Психотрилер, со премногу обработени ликови и концизно напишани психолошки состојби и дејствија. Е, затоа го напишав тој роман.

14. Твојот последен роман објавен во издание на „Антолог“ е „Татко ми, Босфор“. Зошто одлучи дејството да го сместиш токму во Турција?

Пред да заминам за Истанбул, бев во неколку земји. Откако заминав во Истанбул, повторно бев во многу земји. И никогаш не успеав да се заљубам како што се заљубив во Истанбул како град. „Татко ми, Босфор“ е навистина приказна којашто ја создадов дури бев таму. Затоа е толку жива и затоа толку допира.

16. „Татко ми, Босфор“ е преведена на турски јазик. Дали имаш желба/понуда и другите книги да се преведат на англиски, турски или друг странски јазик?

Апсолутно. Секако дека тоа ми е целта и имам такви амбиции. Но, ништо не сакам да форсирам. Уживам кога нештата се случуваат спонтано. Само тогаш е вистинско.

17. Веќе неколку месеци го најавуваш продолжението на „Татко ми, Босфор“. Ќе ни раскажеш ли нешто повеќе за тоа?

Искрено, не планирав да споделам ништо. Но, има само еден месец пред излегувањето, па еве, ова нека биде првпат кога ќе го споменам името на романот – „Седум часот и педесет минути“ се вика продолжението, а воедно и крајот на „Татко ми, Босфор“. Конечно, ете. Излезе од мене.

18. Што можеме да очекуваме следно од тебе? Можеби фантазија или, пак, жанр што досега го немаш пишувано?

Пишувам за она во кое уживам, а не она кое се бара од мене. Фантазија засега не можам да пишувам, од причина што не ми претставува некое задоволство. Она што следува од мене се слични жанрови како „Татко ми, Босфор“, „Ноќта кога ја напуштив Прага“, а и еве ја, во април доаѓа „Седум часот и педесет минути“. Едвај чекам, со цело срце.

 

Пишува: Перица Илиевски