Недела на преведувачи: Разговор со Давор Стојановски
Давор Стојановски е писател, поет, преведувач и музичар. Магистер по македонска книжевност. Работел како копирајтер и уредник. Од словенечки јазик превел неколку дела, меѓу кои: „Мачорот Мури“ од Каетан Кович, „Смоква“ од Горан Војновиќ, „Џојсовиот ученик“ од Драго Јанчар итн. Неговиот втор роман „Собирачи на пепел“ ја освои наградата „Роман на годината“ на „Утрински весник“ за 2016. Третиот роман „Утеха за голите“ беше номиниран за Наградата за книжевност на Европската Унија за 2020. Застапен е во повеќе домашни и странски антологии и книжевни списанија. Поранешен член на бендот Foolish Green. Живее во двојазичната (германско-словенечка) област Кернтен/Корошка во Австрија.
Во рамките на „Недела на преведувачи“ со Давор зборуваме за неговиот превод на делото „Пчелно семејство“.
Кој е првиот збор што ви доаѓа на ум на јазикот кој го преведувате? А кој ви е омилен?
На ум не ми доаѓа само еден збор, туку стиховите од Иван Минати: Nekoga moraš imeti rad, pa čeprav trave, reko, drevo ali kamen. Ги научив пред да го научам самиот јазик. Не сум сигурен дали имам омилени зборови, но знам дека имам омилени сеќавања на првиот пат кога ги чув и научив некои од тие зборови: mavrica, prihodnost, hrepenenje…
Кога јазикот со кој работите би бил дете, какво дете би било тоа? Како вие го замислувате и кој е вашиот однос со него?
Ако веќе мора да е дете, би бил дете на близок роднина со кое се гледаме од една прослава на друга. Некогаш многу ми личи на друго дете од еден друг роднина. А некогаш кога ќе го видам, едвај го препознавам колку пораснал и се сменил. Муабетот одлично ни оди, треба само да се зазборувме.
Како изгледа еден ваш ден кога активно работите на превод на некое дело?
Денот ми лета побрзо од што можам да си замислам. Преведувањето е и истражување, отворање нови светови, откривање нови приказни зад приказните. На крајот секогаш сум среќен, зашто за мене преводот е една од најблагородните и најважните работи поврзани со литературата. Тоа е вдахнување нов живот на делото или е продолжување на неговиот живот.
Дали имате некој специфичен концепт на работа или секое дело е авантура само по себе?
Прво го отворам текстот и љубопитно се обидувам да ја насетам приказната, да навлезам во стилот, па ја прелистувам книгата и ја проучувам структурата на делото, чепкам по малку на различни места. Пред да почнам да преведувам, обично сакам и да проверам неколку факти за авторот/-ката, да навлезам во историскиот контекст на делото, да истражам доколку нешто е пишувано за книгата, да видам како поминало делото во изворната јазична средина, да дознаам нешто повеќе за нештата што се централна тема во приказната.
Литературниот превод претставува заемно вкоренување на два идентитети во една приказна. Можете ли да ни кажете повеќе за вашиот удел во тоа?
Се обидувам оригиналниот текст да го замислам како да е напишан и наменет за читателите од мојата јазична средина. Воедно, преведувајќи, се обидувам и на некој начин да оставам тивок знак за моето присуство, да се знае дека овој превод го правам јас, но не само како преведувач, туку и како писател. Односно, сакам да мислам дека одново го пишувам текстот, притоа останувајќи верен до неговото изворно значење.
Како изгледаше преведувањето на „Пчелно семјество“?
Бидејќи се работи за раскази, можев убаво да ја поделам работата и внимателно да му се посветам на секој сегмент. Речиси секој расказ има некаква митолошка или обредна предлошка, па имав и дополнително запознавање со некои елементи од словенечкиот фолклор, кои со задоволство ги истражував. Ми се чини дека кога делата што ги преведувам ми се интересни и за читање, тогаш и преводот оди полесно и побрзо. Ова беше такво дело.
Преводи од Давор Стојановски во издание на „Антолог“:
„Пчелно семејство“ од Ања Мугерли
Недела на преведувачи е во рамки на проектот Создадено во Европа: Моќта на различноста/Made in Europe: The power of diversity, реализиран со поддршка на програмата Креативна Европа на Европската Унија.
