Запознавање: Интервју со Благоја Стојков

 

 

 

• Раскажи ни нешто повеќе за себе, кој е Благоја покрај пишувањето, со што се занимаваш, кое е твоето хоби?

Благодарам за поканата за интервју, навистина сум пресреќен што ќе имаме можност да поразговареме.

Покрај пишувањето, имам огромна страст кон патувањето. Веројатно тоа е така затоа што уште од мал сум воспитан да ги сакам светот и луѓето и да верувам дека позитивното во нив секогаш ќе има доминација над негативното, па затоа премногу сакам да патувам, да запознавам и да се дружам со луѓе насекаде низ светот. Исто така и филмот е нешто кое зазема високо место на скалата на мои активности – гледањето филмови е хоби кое доколку разумно се практикува, те едуцира, те просветлува и подобрува како личност. Секој филм е приказна за себе, секој филм е живот за себе, тие нè потсетуваат дека светот е многу поголем од тоа што мислиме, нашите проблеми се многу помали од тоа што можеме да замислиме, дека ние сме премногу мали во однос на Универзумот, а Универзумот е премногу мал во однос на нашите соништа. Сакам и секојдневни класични дружења со пријатели, добра музика и спокојни ноќни возења со мојот автомобил.

• Нѐ почести со нов роман. Како се чувствуваш имајќи предвид дека ова е твој втор роман издаден од издавачката куќа „Антолог“?

Среќно и гордо. Кога ќе работиш со месеци на некој проект и тоа ќе го препознае и поддржи една од најдобрите издавачки куќи во државата која трае повеќе од 25 години, среќата е неизбежно чувство. Самото сознание дека некој го цени твојот труд и соработуваш со прекрасни луѓе е доволно за еден уметник да се смета себеси за успешен.

• Зошто токму роман? Сметаш ли дека е полесно да се пишува роман наместо расказ или поезија?

Со поезија не сум се обидел професионално, а раскази сум пишувал. Романот се пишува многу подолго време, но имаш многу поголема слобода во изразувањето, додека во расказот или поезијата твојата идеја треба да ја пренесеш преку многу помалку зборови, за што треба посебна вештина. Во романот авторот има енормна слобода да раскаже некоја интересна приказна, суптилно да внесе автобиографски елементи од сопствениот живот и на тој начин да дојде до некоја филозофска идеја која сака да ја пренесе до пошироката публика. Апсолутно се согласувам со тврдењето на Албер Ками дека романот е сликовито изразена филозофија, а во добриот роман филозофијата се губи во визуелноста.

• Колку време го пишуваше романот „Ехо на споделеното лудило“? Дали приказната ја замислуваше поинаква?

Прологот го напишав во јуни претходната година и намерно престанав за да продолжам по моето патување во САД за да можам подетално да ги доловам локациите каде што го лоцирав дејството на романот – истите места коишто ги посетив во Америка. Продолжив во август и го завршив во март годинава. Приказната која ја раскажав е речиси идентична со онаа која ја замислував – приказна за два комплексни лика, и двајцата со свои недостатоци и своја болка,кои и покрај сите “red flags” дозволуваат љубовта да биде посилна од сè. Да, „Ехо на споделенот лудило“ е психотрилер доколку се чита површно, но претпазливиот читател ќе сфати дека тоа е само една искрена љубовна приказна која ја симболизира очајната потрага по љубов кон која сме склони ние луѓето само за да се искупиме од осаменоста и да се чувстуваме прифатено и сакано, иако некогаш тоа е само илузија.

• Какво е чувството да пишуваш за места кои си ги посетил, имајќи предвид дека и „Пеколен меден месец“, како и „Ехо на споделеното лудило“, се случуваат во САД? Дали некој лик е базиран на вистинска личност?

„Пеколен меден месец“ е базирана во Монтана каде не сум бил. Не, сè уште. Патувањето на Елза и Брент во „Ехо на споделеното лудило“ се случува во Филаделфија, Вашингтон, Њујорк, Лас Вегас и Феникс – градови кои ги посетив за време на мојот престој во САД и доколку сум искрен, ми беше многу многу полесно да пишувам за места во коишто сум бил отколку за некое место кое го имам видено само на слики или видеа. Сите главни ликови во романот се фиктивни. За некои помали и споредни улоги во романот да, сум се инспирирал од личности во мојот живот и некои случки кои имале големо влијание на мене, па сум чувстувал потреба на некој начин да им ги пренесам на моите ликови.

• Колку поразлични се твоите две последни книги од твоите две први книги? Што е заедничко за нив?

 „Гонејќи дух“ ја напишав на некои мои 16, 17 години и можам да кажам дека како прв објавен ракопис е многу помалку зрел во однос на поновите. „Двете ѕвезди“ мислам дека е мојот најдолг роман и за разлика од останатите, таму раскажувам една емотивна семејна приказна која е многу посекојдневна од моите последни две книги. „Пеколен меден месец“ и „Ехо на споделеното лудило“ се мојата ‘сликовита филозофија‘, приказни каде не постојат граници на сè она на што е способно едно човечко суштество, неизвесни авантури со многу пресврти и ликови кои носат детска искреност и љубов во себе.

• И покрај тоа што пишуваш психотрилери, си се обидел ли да напишеш дело во друг жанр, да речеме романса?

Сметам дека трилерот најлесно и најбру се чита, па затоа секој роман го класифицирам во жанрот – трилер, мистерија, авантура. Оние кои ги имаат прочитано моите книги би се согласиле со мене дека ниту една од моите приказни не е површна авантура, туку дека има некоја порака (животна, филозофска, љубовна, психилошка…) која е вешто вметната во целиот хаос низ кој поминуваат ликовите. Не сум се обидел да напишам дело кое стриктно ќе го наречам романса, затоа што сметам дека за сите мои досегашни книги слободно можа да се каже дека нивен поджанр е романса. Во „Гонејќи дух“ тука се Брајан и Вилма кои заедно минуваат низ сите перипетии кои ќе им се случат, главна тема на „Двете ѕвезди“, покрај лудиот полубрат Армандо, е љубовниот триаголник помеѓу сестрите Клара и Елвира и рускиот офицер Фредерик Лерин. Романтиката е една од главните состојки во пеколниот меден месец на Бен и Кејти, како и во споделувањто на лудилото помеѓу Елза и Брент.

• Како се смени ти како автор од првиот напишан роман, па сè до денес?

И како автор и како личност, многу. Започнав како дете со фантазија кое сака да раскаже некоја приказна. Сега сум млад човек (малку позрело дете оттогаш) кое сака своето скромно животно искуство и знаење да го преточи во убава приказна и со таа приказна да разубави нечиј живот.

• Дали би сакал твоите книги да бидат екранизирани? Дали си добил понуда за тоа?

Понуда не сум добил, ама би сакал. Тоа е сложена постапка и мислам дека главен предуслов да се случи тоа е да бидат преведени на англиски јазик. Уверен сум дека моите книги се соодветни за филмско сценарио, па кој знае, можеби еден ден тие ќе бидат екранизирани и ќе се прикажуваат на филмските фестивали во Кан, Венеција, Чикаго, Торонто, Берлин, како филмови режирани од Тарантино, Финчер, Скорсезе, Нолан…

• Дали би сакал твоите книги да бидат преведени на англиски јазик? Дали се случува нешто околу тоа прашање?

Секако дека би сакал. Засега околу тоа прашање немам никакви планови освен тоа што пред некој ден си „играв“ во апликацијата ВОРД и открив опција каде целиот текст може веднаш автоматски да биде преведен на кој било јазик. Се обидов да ги преведам моите книги на англиски и за неполна минута ВОРД ми ги даде моите текстови, детално и прецизно преведно на англиски, со висок стил и хармонија помеѓу речениците и зборовите. Имаше и некои граматички грешки, секако. Чудно и интересно беше чувството да ги читам моите книги преведени на англиски од компјутерска програма, читам и си велам – колку убаво звучи ова на англиски.

• Кои теми или пораки сакаше да ги пренесеш преку романот? Судејќи по досегашниот „фидбек“ од читателите, успеа ли во тоа?

„Ехо на споделеното лудило“ е приказна за два тотално различни лика кои се во потрага по љубов и спокој. Заслепени од потребата да се биде сакан, тие го занемаруваат разумот и директно се движат во насока која им гарантира неизбежена пропаст. Го делат своето лудило и иако длабоко во себе знаат дека на крајот не ги чека ништо друго освен болка, сепак се одлучуваат за краткотрајна среќа по која следува огромна и ненадминлива празнина. „Не стануваме зависни од љубовта туку од очајните обиди да се справиме со нејзиниот недостиг, на секој можен начин“ – вели канадско-унгарскиот доктор и автор Габор Мате. Суровата вистина во таа мисла остана во мене долго време откако ја прочитав сфатив дека тоа е вродена карактеристика на луѓето. Досегашниот „фидбек“ е позитивен и навистина сум среќен што на читателите им се допаѓа мојата книга и што моите пораки транспарентно се пренесени.

• Имаш ли „рецепт“ за пишување кој го следиш? Како се справуваш со писателската блокада (и дали воопшто имаш писателска блокада)?

Лаптоп, добра музика, нешто за пиење и редовни паузи. ИмамИ ислушано илјадници песни додека ги пишувам моите книги и според мене тоа е единствениот начин на кој може да се напише добра книга и да се ужива во тоа – музика. Првите три книги ги пишував сосема сам во просторија, додека најголем дел од „Ехо на споделеното лудило“ го напишав во групната читална во студентскиот дом „Пелагонија“ каде што престојувам. Процесот траеше малку побавно и често се дефокусирав, но интересно беше кога некој од пријателите ќе прочиташе нешто, ќе ми дадеше совет или критика, па ќе влезеше некој случаен студент и ќе се заинтересираше за она што го пишував. Кога во прашање е писталската блокада, сметам дека таа е конструктивна. Се случува. И ја третирам исто како негативните емоции – не ја форсирам да помине, туку ја оставам да трае, да научам нешто од неа и потоа тивко и спокојно да си замине. По секоја писателска блокада сум пресреќен поради тоа што таа се случила, затоа што за време на паузата од пишување ми доаѓаат многу подобри идеа одошто сум имал претходно. Едноставно го оставаш текстот да отстои, ти се случува нешто додека си во кафана со друштво или ти доаѓа некоја мисла додека шеташ покрај Вардар и од таа случка или мисла настанува многу подобра идеја за продолжување на романот.

• Дали читаш на Kindle или повеќе сакаш печатени книги?

Секогаш читам печатени книги. Има посебна магија и уметност во печатената книга, нејзиниот мирис и способноста таа да биде држена во раце и читана. Немам читано книги во електронска верзија, можеби некогаш во идинина, но засега не.

• Кои се твоите омилени автори и книги? Која книга мислиш дека секој би требало да ја прочита?

„Митот за нормалното“ од д-р Габор Мате. Книга за траумата и исцелувањето од траума во токсично општество. Габор Мате толку едноставно објаснува што е траума и како можеме да се справиме со тој проблем и целата негова субјективност, затоа што како што вели тој „Траума не е она што ви се случува на вас, туку она што се случува во вас како последица на нешто лошо што ви се има случено.“ „Психологија на толпата и анализа на егото“ од Сигмунд Фројд – сеопфатна психолошка анализа на индивидуално и општествено ниво, книга во која Фројд зборува за примитивните нагони на човекот, за поделбата на потсвеста на Ид, Его и Суперего, за емоциите, љубовта и сексот, за неговите гледишта кон многу различни психолошко контроверзии. Сите делови на „Колекционер“ од Драган Таневски. Збирките „Колекционер“ се полни со толку искрени и нежни пораки за животот и љубовта и зрачат со заразен оптимизам.

• Почна ли да подготвуваш нешто ново или ќе направиш мала пауза во пишувањето?

Имам некоја идеја за нова книга, но засега планирам на направам мала пауза. За крај, сакам да упатам една порака кон читателите која ја споменувам и во новиот роман. Животот е патување. Не е крајна дестинација. Ајде да го живееме така што еден ден нема да жалиме за нештата за кои сме немале храброст да ги направиме. Ајде да го живееме така што еден ден ќе бидеме горди на сите наши постапки кои сме ги направиле, и на добрите и на погрешните. Ајде да го живееме така што ќе бидеме сигурни дека нашето постоење има разубавено нечиј живот. Дека ние сме причината за нечија насмевка. Дека некој се буди и едвај чека да скокне во нашата прегратка. Ви благодарам за одвоеното време. Уживајте во читањето на „Ехо на споделеното лудило“.